‘ABD, Suriye ve Irak’tan da çıkabilir’

Saliha

Yeni Üye
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Heyet görüşmeleri için bulunduğu New York’ta Amerikan CBS televizyon kanalına verdiği mülakatta değerlendirmelerde bulundu. Erdoğan, Margaret Brennan’ın sorularını yanıtladı.

– ABD’nin Afganistan’dan ayrılmasının bölgeyi daha emniyetsiz hale getirdiğini düşünüyor musunuz?

20 yıldır Amerika’nın burada kalışıyla bölge inançlı bir hale gelmedi ki. Tam tersine, bölge her geçen gün önemli manada kan kaybetti. Biz burada bine yakın elemanımızla havalimanının korunması konusunda bakılırsav icra ettik. Bize en sonunda havalimanının korunması teklifi geldiğinde Brüksel’de Sayın Biden’la bunları konuştuk. Bizim bu biçimde bir bakılırsavi üstlenebileceğimizi kendilerine söylemiş olduğimde, ‘Üç şeyi de isteriz’ dedim. Bunun birisi lojistik takviye. Lojistik takviyeden talebimiz, idari ve malidir. Bir öbür adım da bilhassa şu an ellerinde bulunan silah, mühimmat vesaire bunların Türkiye’ye bölümüdür lakin o denli şeyler oldu ki tam bilakis (Hamid) Karzai Havalimanı’ndaki tüm silahların mühimmatların, araçların hepsi Taliban’a verildi. Şu anda da Taliban Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor. Bu gerçekleri de olağan görmek gerekir. Öncelikle PKK/YPG/PYD terör örgütlerine silah takviyelerinin verilmemesi gerekir.


– Yeni Taliban hükümetiyle ilgili ne düşünüyorsunuz?

Taliban de şu anda rastgele bir iş birliğimiz yok lakin bir şeyi hayli açık ve net söylemem lazım. Bizim Afganistan halkına karşı tarihten gelen bir beraberliğimiz var.

– Türkiye, Kabil Havalimanı’nın işletilmesine yardım edecek mi?

Bu, mutabakatlara, kontrata bağlı. Şu anda Afganistan’daki hükümet kapsayıcı değil, kucaklayıcı değil. Kucaklayıcı, kapsayıcı olmayan bir hükümetle bu biçimde bir adım atmak da bizim için mümkün değil lakin bu kapsayıcı olursa, kucaklayıcı olursa bizler de Türkiye olarak orada yer alırız.

‘Yol geçen hanı değil’

– Geçen ay Türkiye’nin mülteci deposu olmak üzere bir yükümlülüğü olmadığını söylemiş olduniz. Bu mültecileri almak ABD’nin yükümlülüğü mü?


ABD aslına bakarsanız bu cins sorumlulukları yerine getirmedi k. Şu anda kayıt dışı, kayıt içi olmak üzere benim ülkemde 300 bini aşkın Afgan mülteci var. Bundan daha sonra da ülkemize hala Afgan mülteci almaya gücümüz yetmez ancak Amerika alacaksa farklı bir mevzu. Ben Amerika’nın mülteci siyasetlerini paylaşamam lakin Amerika da benim mülteci politikalarımı paylaşamaz. Bilhassa açık söylüyorum; bizim kapımız da yol geçen hanı değildir.

– ABD’nin bu bahiste daha fazlasını mı yapması gerekiyor?

ABD’nin natürel ki fazlaca şeyler yapması gerekir, hayli da yatırım yapması gerekir. Zira 20 yıldır Amerika orada niye vardı? Bilhassa bu çeşit silah yapılandırması vesaire, bunlar ne için yapıldı? Bunların üzerinde durulması gerekir? ‘Afganistan’a niçin girdik, şu anda niçin çıkıyoruz?’; bunun Amerika tarafınca sorgulanması gerekir diye düşünüyorum.

– Amerikan halkı ABD’nin Orta Doğu’da askeri dahli bulunmasına siyasi irade göstermediğine karar verdi. Bu sizin için ne manaya geliyor?

Bu, Amerika’nın takdiridir, bunu biz belirleyemeyiz. Orta Doğu’da ne yapacağımızın sonucunı biz veririz. Amerika NATO ülkesidir, Türkiye NATO ülkesidir. Amerika, bölgedeki PKK, PYD, YPG üzere terör örgütleriyle birlikte mi hareket edecek yoksa NATO’da birlikte olduğu dostuyla, Türkiye’yle birlikte mi hareket edecek? Bunun sonucunı vermesi lazım. Ben ikincisini tercih ediyorum.

– Biden idaresi size Suriye ve Irak’taki müttefiklerine yönelik siyasetinde değişiklike niyetinde olduğunu söylemiş oldu mi?

Bu mevzulara girme fırsatımız olmadı, zira üzerinde durduğumuz mevzu yüklü olarak Afganistan’dı. Fakat ben her zaman Amerika’daki önder dostlarıma PKK, PYD, YPG terör örgütlerine karşı duruşumuzu anlattım.

‘Barışa hizmet’

– Suriye’deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yoksa gitmesini mi istiyorsunuz?


Tabi ki benim burada tasarrufum olursa Suriye’den çıkmalarıdır, Irak’tan çıkmalarıdır. Afganistan’dan çıktıkları üzere çıkmalarıdır. Zira şayet dünyada biz barışa hizmet etmeyi istiyorsak barış için o bölgelerde kalmanın hiç bir manası yok. Bırakalım o bölge halkı, o bölgedeki idare sonucunı kendisi versin.

– Suriye için ortaya girilmesini Türkiye’ye mi bıraksınlar?

Biz istenmediğimiz yerde bulunmayız. Bakın biz şu anda Suriye’de 100 bin briket mesken inşa ediyoruz. Meskenlerinden barklarından büsbütün kovulmuş olan aileler için bunları biz inşa ediyoruz. Sanki öteki ülkeler ne yapıyor?

‘Afganistan’da da bayanlar etkin rol almalı’

– Taliban şu an yalnızca erkek çocuklarının okula gitmesine müsaade veriyor. Kamu kurumlarındaki bayanlara işe gelmemelerini söylemiş olduler. bu biçimde bir hükümetle çalışır mısınız?


Türkiye’nin bu hususta bilhassa bayana bakışı muhakkaktır. Bizde bayan hayatın her yerinde vardır. Eğitimde, sıhhatte, adalette, yargıda vardır. Kendi ülkemizde bu bu biçimde olduğuna bakılırsa, Afganistan’da biz neden farklı bir şey düşünelim? Orada da tıpkı biçimde hanımın ömrün her yerinde olmasını dilek ederiz. Bayanlar buralarda faal rol alır hale geldiği anda, onlara eğitim, sıhhat, adalet, emniyet, her noktada biz Afganistan’a da bu dayanağı veririz. Bunların eğitimlerine de ayrıyeten ülkemizde fırsat sağlarız. Mevcut durumda Taliban’la çalışmak istemiyorsunuz üzere görünüyor: Bu saydığım bahislerle ilgili olarak eğer bunlar kabul edilirse yaparız lakin kabul edilmezse yapamayız.

‘S-400 almaya devam edeceğiz’

– Rusya, Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemlerini satın almaya devam etmeyi planladığını söylüyor. niye buna devam ediyorsunuz? Biden sizden durmanızı istedi mi?


Ben Lider Biden’a gerekenlerin hepsini söylemiş oldum. Artık de söyleyeyim; bakın biz F-35 uçaklarını aldık ve 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Ancak bizim ödeme yaptığımız uçaklarımızı Amerika bize teslim etmedi. Patriotlar noktasında bunları istedik, maalesef bu bahiste da bir daha tıpkı biçimde bize Patriot vermedi. Sayın Trump’ın periyodunda de bunları görüştüğümüzde Trump şunu söylemiş oldu; ‘F-35’ler için 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapan Türkiye’ye F-35’leri neden vermiyoruz?’ Bunu dünya basınının önünde söylemiş oldu. Siz bana Patriot vermezseniz, savunma noktasında benim bir diğer ülkeden alacağım rastgele bir savunma sistemine müdahale edemezsiniz. Bakın bu bahiste NATO Genel Sekreteri (Jens) Stoltenberg çok hoş bir açıklama yaptı; ‘Biz ortaklarımızın kimden, nereden, ne kadar rastgele bir sistem satın aldığına müdahale edemeyiz’ dedi. Kimse kusura bakmasın. Ben de şunu söyleyeceğim; Türkiye’nin güvenlik riskini kim paylaşacak? Türkiye, kendi güvenlik riskini kendisi temin edemezse, sanki birilerinin eline avucuna mı bakacak? Sen bana Patriot vermeyeceksin, benim hangi ülkeden, hangi savunma sistemini aldığıma da müdahale edeceksin, o denli bir şey olamaz. Bunun sonucunı verecek olan biziz. Şu anda 84 milyon nüfusa sahip bir ülke olan Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır. Bu sonucuna da kimse müdahale edemez.

– Hâlâ S-400’lerin yeni partisini alma niyetinde misiniz?

Tabi ki evet.