Saliha
Yeni Üye
Kanuna nazaran, Askeri Ceza Kanunu’nda, “askeri suçlar” ile “sırf askeri suçlar” tanımlanacak. Kanunda düzenlenen hatalar ile asker bireylerin askerlik hizmet ve misyonlarıyla ilgili olarak işledikleri kabahatler askeri cürüm olacak.
Asker şahıslar tarafınca işlenen ve Askeri Ceza Kanunu’nda, “söz vererek tahliye olunan harb esirleri”, “müstahkem bir mevkii yahut kendi mevkiini yahut kendisini yahut bir gemiyi, bir tayyareyi düşmana teslim eden kumandanların cezası”, “vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları”, “firar ve cezası”, “yabancı memlekete firar edenlerin cezaları”, “mehil ortasında yakalananların cezası”, “sözleşerek firar ve cezası”, “kendini askerliğe yaramayacak hale getirenlerin cezası”, “askerlikten kurtulmak için hile yapanlar”, “amir yahut üstü tehdit”, “amir ve mafevkine hakaret edenlerin cezaları”, “itaatsizlikte ısrar edenlerin cezası”, “toplu asker karşısında yahut hizmetten savuşmak için yahut silahlı iken yapılan itaatsizliğin cezaları”, “büyük ziyanlar veren itaatsizliğin cezaları”, “mukavemet ve cezası”, “amire ve mafevka fiilen taarruz edenlerin cezaları”, “fesat ve cezası”, “fesadı haber vermeyenlerin cezası”, “askeri isyan ve cezası”, “askeri isyanda önayak olanların cezaları”, “düşman karşısında askeri isyan suçlularının cezası” ile “dikkatsizlik edenler” başlığıyla düzenlenen kabahatler, yalnızca askeri hata olacak.
Amir-maiyet yahut üst-ast bağlantısı
Kanunla, hata bakımından amir-maiyet yahut üst-ast münasebetinin hangi durumlarda dikkate alınmayacağı düzenleniyor.
Askerlik hizmet ve vazifelerine ait haller haricinde, asker bireylerden nişanlıların, evlilik bağı kalmasa bile eşlerin, kan yahut kayın hısımlığından üstsoy yahut altsoy ile üçüncü derece dahil hısımların yahut evlatlık bağı olanların birbirlerine karşı işledikleri hatalar bakımından amir-maiyet ve üst-ast münasebeti dikkate alınmayacak.
Yükümlü erbaş ve erler içinde ast, üst yahut amir ilgisinin dikkate alınması için fiilin askeri hizmet ve bakılırsavlerinden dolayı işlenmesi kaide olacak.
Kanunla asker şahısların yakalanması ve tutuklanmasında uygulanacak ek kararlar ile istisnai kararlar de belirlendi.
Asker kişi; bireye cürmü işlerken rastlanması ile suçüstü bir fiilden dolayı; izlenen kişinin kaçması mümkünlüğünün bulunması yahut çabucak kimliğini belirleme imkanının bulunmaması hallerinde herkes tarafınca süreksiz olarak yakalanabilecek.
Bireye kabahati işlerken rastlanması, suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması mümkünlüğünün bulunması yahut çabucak kimliğini belirleme imkanının bulunmaması ile tutuklama sonucu yahut yakalama buyruğu düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, cumhuriyet savcısına derhal başvurma imkanı bulunmadığı takdirde amiri, üstü, askeri karakol, nöbetçi, devriye, askeri inzibat ve kolluk nazaranvlisi asker kişiyi yakalama yetkisine sahip olacak.
Yakalanan kişi ve olay hakkında cumhuriyet savcısına çabucak bilgi verilerek buyruğu doğrultusunda süreç yapılabilecek. Cumhuriyet savcısı, yakalanan kişiyi özgür bırakmaz ise en yakın askeri inzibat karakoluna yahut askeri makama ya da isimli kolluk gorevlilerine teslim edilmesine karar verecek.
Cürmün, Türk Ceza Kanunu’nda “Koruma, Nezaret, Yardım yahut Bildirim Yükümlülüğünün İhlali”, “Çocuk Düşürtme, Düşürme yahut Kısırlaştırma”, “Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar” ve “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı ile tanımlanan cürümler ile Terörle Gayret Kanunu kapsamına giren kabahatlerden olması durumunda, yakalanan kişi cumhuriyet savcısının talimatı ile isimli kolluk bakılırsavlilerine teslim edilecek.
Asker şahısların gözaltına alınması yahut tutuklanması durumunda; derhal kıta kumandanı yahut askeri kurum amirine de haber verilecek.
Soruşturma ve kovuşturma
Askeri kabahatlerin soruşturulması ve kovuşturulmasında uygulanacak metot kararlarına ait düzenleme yapılacak.
Askeri cürümlerle ilgili, subay ve astsubayların kuşkulu sıfatıyla tabiri şahsen cumhuriyet savcısı tarafınca alınacak. Askeri amirler, cumhuriyet savcısının işe el koymasına kadar kanıtların kaybolmasını önleyecek önlemleri alacak.
Ülke hudutları haricinde işlenen kabahatler bakımından cumhuriyet savcısı, isimli kolluk vazifelileri tarafınca yapılacak süreçlerin Ulusal Savunma Bakanlığınca yurt haricinde nazaranvlendirilen hukuk sınıfı subaylar tarafınca yapılmasını isteyebilecek.
güçlü cürüm kuşkusunun varlığını gösteren somut kanıtların bulunması ve yalnızca askeri hata niçiniyle askeri disiplinin ağır biçimde ihlal edilmesi halinde de asker kişi hakkında tutuklama sonucu verilebilecek.
Sadece askeri kabahatlerde, tutuklama yasağına ait kararlar uygulanmayacak.
Asker şahısların işlediği askeri cürümlerle ilgili olarak kabul edilen iddianamenin bir meselai mahkeme, kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi durumunda ise bir meselai savcılık soruşturma müsaadesini veren komutanlığa yahut askeri kurum amirliğine gönderecek.
Askeri birlik kumandanı yahut askeri kurum amiri, buyruk komutasındaki asker şahısların, sözlerinin alınması yahut sorgularının yapılması için hazır bulundurulmasını sağlayacak.
Soruşturma müsaadesi ve müsaade vermeye yetkili merciler
Kanunla asker bireylerin işlediği askeri hatalarda yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki müsaade adabı ile müsaadeye karar verecek merciler belirleniyor.
Asker şahısların işledikleri askeri kabahatlerin soruşturulması müsaadeye tabi olacak lakin ağır ceza mahkemesinin bakılırsavine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel kararlara nazaran yürütülecek.
Soruşturma müsaadesi, minimum tugay kumandanı yahut eşiti askeri kurum amiri (Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarında eşiti) olmak üzere, asker kişinin nazaranv yaptığı birlik kumandanı yahut askeri kurum amiri, bu şahısların yokluklarında ise vekilleri tarafınca şahsen verilecek.
Genelkurmay Başkanlığı, kuvvet komutanlıkları ve Ulusal Savunma Üniversitesi hariç, Ulusal Savunma Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşlarda bakılırsav yapan asker şahıslar hakkında soruşturma müsaadesi, Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek. General ve amiraller hakkındaki soruşturma müsaadesi ise bakılırsav yeri dikkate alınarak ilgisine nazaran Genelkurmay Liderinin yahut ilgili kuvvet kumandanının teklifi üzerine ya da resen Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek.
Bir askeri birlik yahut askeri kurumda süreksiz olarak nazaranvlendirilen yahut harekat komutasına verilen asker bireyler hakkında soruşturma müsaadesi, bu nazaranvlerinin devamı mühletince süreksiz olarak gorevlendirildikleri yahut harekat komutasına verildikleri askeri birlik yahut askeri kurumun bağlı bulunduğu soruşturma müsaadesi vermeye yetkili birlik kumandanı yahut askeri kurum amiri tarafınca verilecek.
Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça, bir askeri birlik yahut askeri kurum haricinde nazaranvlendirilen asker şahıslar hakkında soruşturma müsaadesi, bu nazaranvlerinin devamı mühletince Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek.
Milletlerarası mutabakatlar mucibince yabancı asker şahısların askeri kabahatleri hakkında soruşturma müsaadesi Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek. Bunlar hakkında altıncı ve yedinci fıkra kararları uygulanmayacak.
Ulusal Savunma Bakanı, general ve amiraller hariç subay yahut astsubaylara ait soruşturma müsaadesi verme yetkisini, İşçi Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu bakan yardımcısına devredebilecek.
Subay ve astsubaylar hariç öbür şahısların işledikleri askeri hatalara ait soruşturma müsaadesi verme yetkisi, bu müsaadesi vermeye yetkili kumandan yahut askeri kurum amiri tarafınca teşkilatında bulunan hukuk sınıfından olan ya da Türk Silahlı Kuvvetler İşçi Kanunu uyarınca atanmış olan hukuk hizmetleri lideri yahut ünite amirine, Ulusal Savunma Bakanı tarafınca merkezde Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü yahut yardımcısına, taşrada ve bağlı kurum ve kuruluşlarda ise taban alay eşiti kurum amirine devredilebilecek.
Müsaade vermeye yetkili merci, ihbar yahut şikayetin sürece konulması halinde bir ön inceleme başlatır. Ön incelemeyi şahsen yapabileceği üzere, müsaade vermeye asıl yetkili merciin buyruğunda olan ve hakkında inceleme yapılanın üst pozisyonundaki asker bireylerden birine de yaptırabilir. Müsaade vermeye yetkili merci, buyruğunda olan ve hakkında inceleme yapılanın üstü pozisyonundaki en az üç asker bireyden oluşan bir heyet de bakılırsavlendirebilecek. Müsaade vermeye yetkili mercinin mecburî gördüğü hallerde, heyette yer alanların çoğunluğunun, hakkında inceleme yapılanın rütbe yahut kıdemce eşiti yahut üstü pozisyonunda, heyet liderinin ise hakkında inceleme yapılanın üstü pozisyonunda olması gerekecek.
Yetkili merci, soruşturma müsaadesi konusundaki sonucunı cürmün işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün ortasında verecek. Bu müddet, mecburî hallerde 15 günü geçmemek üzere bir kez uzatılabilecek. Yetkili merci, belirtilen müddetler ortasında soruşturma müsaadesi verilmesi yahut verilmemesi konusunda karar verecek ve sonucunı Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve var ise şikayetçiye bildirecek. Bu kararlara karşı 10 gün ortasında itiraz edilebilecek.
Sadece askeri hatalara ait verilen soruşturma müsaadesine itiraz edilmesi, soruşturma süreçlerini engellemeyecek. İtiraz, general ve amiraller için Danıştay Birinci Dairesine, öteki asker bireyler için ise yetkili mercinin yargı etrafında bulunduğu bölge yönetim mahkemesine yapılacak. İtirazlar, evvela incelenecek ve en geç 3 ay ortasında karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
General ve amiraller hakkındaki soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yahut Başsavcıvekili tarafınca yapılacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu hataların en ağırına bakmakla bakılırsavli Yargıtay Ceza Dairesini numara prestiji ile izleyen ceza dairesi lideri tarafınca karar verilecek. Hatanın son numaralı ceza dairesinin nazaranvine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Liderine ilişkin olacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlerde Liderin verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri inceleyecek. Son numaralı daire liderinin sonucu, Birinci Ceza Dairesi Lideri tarafınca incelenecek. İddianame hazırlanması halinde kovuşturma Yargıtay ilgili ceza dairesince yapılacak.
Büyük Divan’da yargılanacak asker şahıslarla ilgili soruşturma tarzı
Kanunla, Ulu Divan’da yargılanacak asker şahısların işlediği askeri cürümlerde yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki müsaade adabı ile müsaadeye karar verecek merciler de belirlendi.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanlarının işlediği askeri cürümlerin soruşturulması müsaadeye tabi olacak lakin ağır ceza mahkemesinin vazifesine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel kararlara nazaran yürütülecek.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanları hakkında askeri hatalardan dolayı soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının müsaadesine bağlı olacak.
Müsaade vermeye yetkili merci, ihbar yahut şikayetin sürece konulması halinde bir ön inceleme başlatacak.
Yetkili merci, soruşturma müsaadesi konusundaki sonucunı kabahatin işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün ortasında verecek. Bu mühlet, zarurî hallerde 15 günü geçmemek üzere bir sefer uzatılabilecek.
Yetkili merci, belirtilen müddetler ortasında soruşturma müsaadesi verilmesi yahut verilmemesi konusunda karar verecek ve sonucunı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve var ise şikayetçiye bildirilecek. Bu kararlara karşı 10 gün ortasında Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. İtirazlar, evvela incelenecek ve en geç 3 ay ortasında karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
Soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca yapılacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu kabahatlerin en ağırına bakmakla bakılırsavli Yargıtay ceza dairesini numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri tarafınca karar verilecek. Hatanın son numaralı ceza dairesinin nazaranvine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Liderine ilişkin olacak.
Hakim sonucu gerektiren süreçlerde Liderin verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri inceleyecek. Son numaralı daire liderinin sonucu, Birinci Ceza Dairesi Lideri tarafınca incelenecek. İddianame düzenlenmesi halinde kovuşturma Aziz Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yapılacak.
Kararın açıklanmasının geri bırakılması kuruluşu, askeri kabahatler bakımından da düzenlendi
Askeri hatalara ait dava ve işler, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve işçi yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine, Yargıçlar ve Savcılar Kurulunca (HSK) belirlenen ilçelerde şurası bulunan asliye yahut ağır ceza mahkemelerinde görülecek.
Askeri Ceza Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile kararın açıklanmasının geri bırakılması kuruluşu, askeri hatalar bakımından da düzenlendi.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kararın açıklanmasının geri bırakılmasına ait kararları; sadece askeri bir cürümden dolayı 6 ay yahut daha fazla müddetli mahpus cezasına hükmedilmesi, fiilin, disiplini ağır biçimde ihlal etmesi yahut birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını yahut aktifliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir ziyan meydana getirmesi ile fiilin savaş yahut seferberlikte işlenmesi halleri hariç askeri cürüm ve cezalar hakkında da uygulanacak.
Askeri hataların soruşturması ve kovuşturmasına ait Askeri Ceza Kanunu’nda karar bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu kararları uygulanacak.
Mahkemelerin nazaranv ve yetkisi
Kanunla, askeri cürümlere ait davaların bakılacağı mahkemeler de belirlendi.
Askeri cürümlere ait dava ve işler, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve işçi yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafınca belirlenen ilçelerde heyeti bulunan asliye yahut ağır ceza mahkemelerinde görülecek. İlçede görülmesine karar verildiği takdirde ilçenin yargı etrafı de birebir tarzla belirlenecek. Bu kabahatlere ait dava ve işler, ivedi işlerden sayılacak ve bunlarla ilgili davalar isimli tatilde de görülecek.
Asker bireyler tarafınca ülke sonları haricinde işlenen askeri kabahatlere ilişkin dava ve işlere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt haricinde bulunan askeri mahallerde yapılacak tedbire aramasına karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimliği yetkili olacak.
“Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları”, “firar ve cezası”, “yabancı memlekete firar edenlerin cezaları”, “mehil ortasında yakalananların cezası” ile “sözleşerek firar ve cezası” başlığıyla düzenlenen kabahatlere ait dava ve işlerde yetkili mahkeme, kuşkulu yahut sanığın mensubu olduğu askeri birlik yahut askeri kurumun bulunduğu yerdeki vilayet ve ilçe mahkemeleri olacak.
Askeri kabahatlere ait soruşturmalar, hatanın işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan cumhuriyet başsavcılığınca ya da HSK tarafınca belirlenen ilçe cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek. Bu başsavcılıklarda askeri hatalar ofisi kurulacak ve yeteri kadar cumhuriyet savcısı nazaranvlendirilecek.
Vilayet yahut ilçe cumhuriyet savcısı, kabahatin işlendiği yer cumhuriyet savcısından, soruşturmanın kısmen yahut büsbütün yapılmasını isteyebilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cürmün işlendiği yer cumhuriyet savcısı mecburî olan kanıtları toplayacak ve gerekmesi halinde alınacak kararlar bakımından bulunduğu yer sulh ceza hakimliğinden talepte bulunacak.
İsimli yargıdaki karşılıklar belirlenecek
Kanunla, Anayasa değişikliğiyle askeri yargının kaldırılmış olması kararında kanunlarda, askeri yargı kolu ortasında yer alan yargı mercilerinin isimli yargıdaki karşılıkları belirlenerek, boşluk oluşmasını engellemek ve uygulamada tereddütlere niye olmamak için atıf kararları düzenleniyor.
Askeri cürümlere bakmak emeliyle vilayet ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay ortasında belirlenecek. Belirleme tarihi prestijiyle kovuşturma evresine geçilmiş askeri kabahatlere ait dava evrakları, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Dava evrakları, katılaşıncaya kadar açıldığı mahkemelerde görülmeye devam edilecek.
Ulusal Savunma Bakanlığı tarafınca Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı buyruğuna nazaranvlendirilen erbaş ve erler ile askerlik yükümlüleri, bu nazaranvlendirme müddetince asker kişi sayılacak ve Askeri Ceza Kanunu’na tabi olmaya devam edecek. Bu şahısların Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığında nazaranvli rütbelilere karşı işledikleri askeri hatalar, asker bireylere karşı işlenmiş sayılacak.
Türk Silahlı Kuvvetleri İşçi Kanunu ile Askeri Ceza Kanunu’nda feri askeri ceza olarak yer alan Türk Silahlı Kuvvetleri’nden (TSK) çıkarma ve rütbenin geri alınması cezaları, hak yoksunluğu olarak düzenlenecek.
Askeri kaynaktan müfettiş alımı
Ulusal Savunma Bakanlığının müfettiş takımlarına askeri kaynaktan atama yapılabilecek.
Askeri kaynaktan stajyer müfettiş alımı, müfettişliğe giriş imtihanı ile yapılacak. Giriş imtihanına başvurabilmek için kuvvet komutanlıklarında üst subay (binbaşı, yarbay, albay) rütbesinde bulunmak ve yönetmelikte öngörülen kuralları taşımak gerekecek. Giriş imtihanı, yönetmelikte belirlenen konulardan yazılı yahut mülakat biçiminde yapılacak. Giriş imtihanı ile ilgili olarak yönetmelikte yer alan konular haricinde rastgele bir kayıt sistemi kullanılmayacak. Giriş imtihanında muvaffakiyet gösterenler stajyer müfettiş olarak gorevlendirilecek.
Askeri kaynaktan bakılırsavlendirilen stajyer müfettişlere bir program çerçevesinde müfettişlik mesleğine yönelik eğitim verilecek. Stajyer müfettişlerin stajyerlik mühleti bir yıl olacak. Bu müddetin sonunda oluşturulacak yeterlik imtihan şurası tarafınca, yönetmelikle belirlenecek konulardan yazılı yahut kelamlı imtihana tabi tutulacak.
Stajyerlik mühletini ve yeterlik imtihanını muvaffakiyetle tamamlayanlar müfettişliğe atanacak. Stajyerlik mühleti ortasında yahut yeterlik imtihanında başarısız olanlar durumlarına uygun takımlara atanacak.
Ulusal Savunma Bakanlığı hukuk hizmetleri takımlarına atanmış olanlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay ortasında talepte bulunmaları halinde, müktesepleri dikkate alınarak HSK tarafınca, bölge adliye ve bölge yönetim mahkemeleri ile öbür isimli ve idari yargı mercilerine hakim yahut savcı olarak atanabilecek. Bu bireylerin askeri yargı ve hukuk hizmetleri takımlarında geçirdikleri mühletler isimli ve idari yargıda geçirilmiş sayılacak.
Kanunla, askeri hizmetin niteliği dikkate alınarak, İdari Yargılama Yolu Kanunu’na yeni unsur eklemek suretiyle, birtakım istisnai yöntem kararları düzenleniyor.
Askeri hizmete ait idari süreç ve aksiyonlardan doğan uyuşmazlıklara dair kararlar, Ulusal Savunma Bakanlığı takımlarında çalışan kamu vazifelileri ile askerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbaş ve erleri ilgilendiren ve askeri hizmete ait idari süreç ve hareketlerden doğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanacak.
Savaş halinde yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek. olağanüstü haller sebebiyle alınan önlemlerin uygulanmasında gorevlendirilenlerin naklen atanmalarına ait iptal davalarında, yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek.
Yüksek Askeri Şura’nın terfi süreçleri ile kadrosuzluk niçiniyle emekliye ayırma süreçleri hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açık olacak.
Yargı yolu kapalı olan disiplin cezaları
Kanunla, yargı yolu kapalı olan disiplin cezaları da belirlendi. Askeri öğrenciler ile erbaş ve erler hakkında verilen disiplin cezaları ile subay, astsubay, uzman erbaş ile kontratlı erbaş ve erler hakkında verilen uyarma, kınama ve hizmete kısmi müddetli devam cezaları hariç disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilecek.
Seferberlik ve savaş vaktinde ise yüksek disiplin şuraları tarafınca verilen silahlı kuvvetlerden ayırma cezası haricinde başka disiplin cezaları yargı kontrolü haricinde olacak.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle bir arada Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Yöntemi Kanunu yürürlükten kalktı.
Asker şahıslar tarafınca işlenen ve Askeri Ceza Kanunu’nda, “söz vererek tahliye olunan harb esirleri”, “müstahkem bir mevkii yahut kendi mevkiini yahut kendisini yahut bir gemiyi, bir tayyareyi düşmana teslim eden kumandanların cezası”, “vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları”, “firar ve cezası”, “yabancı memlekete firar edenlerin cezaları”, “mehil ortasında yakalananların cezası”, “sözleşerek firar ve cezası”, “kendini askerliğe yaramayacak hale getirenlerin cezası”, “askerlikten kurtulmak için hile yapanlar”, “amir yahut üstü tehdit”, “amir ve mafevkine hakaret edenlerin cezaları”, “itaatsizlikte ısrar edenlerin cezası”, “toplu asker karşısında yahut hizmetten savuşmak için yahut silahlı iken yapılan itaatsizliğin cezaları”, “büyük ziyanlar veren itaatsizliğin cezaları”, “mukavemet ve cezası”, “amire ve mafevka fiilen taarruz edenlerin cezaları”, “fesat ve cezası”, “fesadı haber vermeyenlerin cezası”, “askeri isyan ve cezası”, “askeri isyanda önayak olanların cezaları”, “düşman karşısında askeri isyan suçlularının cezası” ile “dikkatsizlik edenler” başlığıyla düzenlenen kabahatler, yalnızca askeri hata olacak.
Amir-maiyet yahut üst-ast bağlantısı
Kanunla, hata bakımından amir-maiyet yahut üst-ast münasebetinin hangi durumlarda dikkate alınmayacağı düzenleniyor.
Askerlik hizmet ve vazifelerine ait haller haricinde, asker bireylerden nişanlıların, evlilik bağı kalmasa bile eşlerin, kan yahut kayın hısımlığından üstsoy yahut altsoy ile üçüncü derece dahil hısımların yahut evlatlık bağı olanların birbirlerine karşı işledikleri hatalar bakımından amir-maiyet ve üst-ast münasebeti dikkate alınmayacak.
Yükümlü erbaş ve erler içinde ast, üst yahut amir ilgisinin dikkate alınması için fiilin askeri hizmet ve bakılırsavlerinden dolayı işlenmesi kaide olacak.
Kanunla asker şahısların yakalanması ve tutuklanmasında uygulanacak ek kararlar ile istisnai kararlar de belirlendi.
Asker kişi; bireye cürmü işlerken rastlanması ile suçüstü bir fiilden dolayı; izlenen kişinin kaçması mümkünlüğünün bulunması yahut çabucak kimliğini belirleme imkanının bulunmaması hallerinde herkes tarafınca süreksiz olarak yakalanabilecek.
Bireye kabahati işlerken rastlanması, suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması mümkünlüğünün bulunması yahut çabucak kimliğini belirleme imkanının bulunmaması ile tutuklama sonucu yahut yakalama buyruğu düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, cumhuriyet savcısına derhal başvurma imkanı bulunmadığı takdirde amiri, üstü, askeri karakol, nöbetçi, devriye, askeri inzibat ve kolluk nazaranvlisi asker kişiyi yakalama yetkisine sahip olacak.
Yakalanan kişi ve olay hakkında cumhuriyet savcısına çabucak bilgi verilerek buyruğu doğrultusunda süreç yapılabilecek. Cumhuriyet savcısı, yakalanan kişiyi özgür bırakmaz ise en yakın askeri inzibat karakoluna yahut askeri makama ya da isimli kolluk gorevlilerine teslim edilmesine karar verecek.
Cürmün, Türk Ceza Kanunu’nda “Koruma, Nezaret, Yardım yahut Bildirim Yükümlülüğünün İhlali”, “Çocuk Düşürtme, Düşürme yahut Kısırlaştırma”, “Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar” ve “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı ile tanımlanan cürümler ile Terörle Gayret Kanunu kapsamına giren kabahatlerden olması durumunda, yakalanan kişi cumhuriyet savcısının talimatı ile isimli kolluk bakılırsavlilerine teslim edilecek.
Asker şahısların gözaltına alınması yahut tutuklanması durumunda; derhal kıta kumandanı yahut askeri kurum amirine de haber verilecek.
Soruşturma ve kovuşturma
Askeri kabahatlerin soruşturulması ve kovuşturulmasında uygulanacak metot kararlarına ait düzenleme yapılacak.
Askeri cürümlerle ilgili, subay ve astsubayların kuşkulu sıfatıyla tabiri şahsen cumhuriyet savcısı tarafınca alınacak. Askeri amirler, cumhuriyet savcısının işe el koymasına kadar kanıtların kaybolmasını önleyecek önlemleri alacak.
Ülke hudutları haricinde işlenen kabahatler bakımından cumhuriyet savcısı, isimli kolluk vazifelileri tarafınca yapılacak süreçlerin Ulusal Savunma Bakanlığınca yurt haricinde nazaranvlendirilen hukuk sınıfı subaylar tarafınca yapılmasını isteyebilecek.
güçlü cürüm kuşkusunun varlığını gösteren somut kanıtların bulunması ve yalnızca askeri hata niçiniyle askeri disiplinin ağır biçimde ihlal edilmesi halinde de asker kişi hakkında tutuklama sonucu verilebilecek.
Sadece askeri kabahatlerde, tutuklama yasağına ait kararlar uygulanmayacak.
Asker şahısların işlediği askeri cürümlerle ilgili olarak kabul edilen iddianamenin bir meselai mahkeme, kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi durumunda ise bir meselai savcılık soruşturma müsaadesini veren komutanlığa yahut askeri kurum amirliğine gönderecek.
Askeri birlik kumandanı yahut askeri kurum amiri, buyruk komutasındaki asker şahısların, sözlerinin alınması yahut sorgularının yapılması için hazır bulundurulmasını sağlayacak.
Soruşturma müsaadesi ve müsaade vermeye yetkili merciler
Kanunla asker bireylerin işlediği askeri hatalarda yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki müsaade adabı ile müsaadeye karar verecek merciler belirleniyor.
Asker şahısların işledikleri askeri kabahatlerin soruşturulması müsaadeye tabi olacak lakin ağır ceza mahkemesinin bakılırsavine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel kararlara nazaran yürütülecek.
Soruşturma müsaadesi, minimum tugay kumandanı yahut eşiti askeri kurum amiri (Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarında eşiti) olmak üzere, asker kişinin nazaranv yaptığı birlik kumandanı yahut askeri kurum amiri, bu şahısların yokluklarında ise vekilleri tarafınca şahsen verilecek.
Genelkurmay Başkanlığı, kuvvet komutanlıkları ve Ulusal Savunma Üniversitesi hariç, Ulusal Savunma Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşlarda bakılırsav yapan asker şahıslar hakkında soruşturma müsaadesi, Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek. General ve amiraller hakkındaki soruşturma müsaadesi ise bakılırsav yeri dikkate alınarak ilgisine nazaran Genelkurmay Liderinin yahut ilgili kuvvet kumandanının teklifi üzerine ya da resen Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek.
Bir askeri birlik yahut askeri kurumda süreksiz olarak nazaranvlendirilen yahut harekat komutasına verilen asker bireyler hakkında soruşturma müsaadesi, bu nazaranvlerinin devamı mühletince süreksiz olarak gorevlendirildikleri yahut harekat komutasına verildikleri askeri birlik yahut askeri kurumun bağlı bulunduğu soruşturma müsaadesi vermeye yetkili birlik kumandanı yahut askeri kurum amiri tarafınca verilecek.
Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça, bir askeri birlik yahut askeri kurum haricinde nazaranvlendirilen asker şahıslar hakkında soruşturma müsaadesi, bu nazaranvlerinin devamı mühletince Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek.
Milletlerarası mutabakatlar mucibince yabancı asker şahısların askeri kabahatleri hakkında soruşturma müsaadesi Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek. Bunlar hakkında altıncı ve yedinci fıkra kararları uygulanmayacak.
Ulusal Savunma Bakanı, general ve amiraller hariç subay yahut astsubaylara ait soruşturma müsaadesi verme yetkisini, İşçi Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu bakan yardımcısına devredebilecek.
Subay ve astsubaylar hariç öbür şahısların işledikleri askeri hatalara ait soruşturma müsaadesi verme yetkisi, bu müsaadesi vermeye yetkili kumandan yahut askeri kurum amiri tarafınca teşkilatında bulunan hukuk sınıfından olan ya da Türk Silahlı Kuvvetler İşçi Kanunu uyarınca atanmış olan hukuk hizmetleri lideri yahut ünite amirine, Ulusal Savunma Bakanı tarafınca merkezde Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü yahut yardımcısına, taşrada ve bağlı kurum ve kuruluşlarda ise taban alay eşiti kurum amirine devredilebilecek.
Müsaade vermeye yetkili merci, ihbar yahut şikayetin sürece konulması halinde bir ön inceleme başlatır. Ön incelemeyi şahsen yapabileceği üzere, müsaade vermeye asıl yetkili merciin buyruğunda olan ve hakkında inceleme yapılanın üst pozisyonundaki asker bireylerden birine de yaptırabilir. Müsaade vermeye yetkili merci, buyruğunda olan ve hakkında inceleme yapılanın üstü pozisyonundaki en az üç asker bireyden oluşan bir heyet de bakılırsavlendirebilecek. Müsaade vermeye yetkili mercinin mecburî gördüğü hallerde, heyette yer alanların çoğunluğunun, hakkında inceleme yapılanın rütbe yahut kıdemce eşiti yahut üstü pozisyonunda, heyet liderinin ise hakkında inceleme yapılanın üstü pozisyonunda olması gerekecek.
Yetkili merci, soruşturma müsaadesi konusundaki sonucunı cürmün işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün ortasında verecek. Bu müddet, mecburî hallerde 15 günü geçmemek üzere bir kez uzatılabilecek. Yetkili merci, belirtilen müddetler ortasında soruşturma müsaadesi verilmesi yahut verilmemesi konusunda karar verecek ve sonucunı Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve var ise şikayetçiye bildirecek. Bu kararlara karşı 10 gün ortasında itiraz edilebilecek.
Sadece askeri hatalara ait verilen soruşturma müsaadesine itiraz edilmesi, soruşturma süreçlerini engellemeyecek. İtiraz, general ve amiraller için Danıştay Birinci Dairesine, öteki asker bireyler için ise yetkili mercinin yargı etrafında bulunduğu bölge yönetim mahkemesine yapılacak. İtirazlar, evvela incelenecek ve en geç 3 ay ortasında karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
General ve amiraller hakkındaki soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yahut Başsavcıvekili tarafınca yapılacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu hataların en ağırına bakmakla bakılırsavli Yargıtay Ceza Dairesini numara prestiji ile izleyen ceza dairesi lideri tarafınca karar verilecek. Hatanın son numaralı ceza dairesinin nazaranvine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Liderine ilişkin olacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlerde Liderin verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri inceleyecek. Son numaralı daire liderinin sonucu, Birinci Ceza Dairesi Lideri tarafınca incelenecek. İddianame hazırlanması halinde kovuşturma Yargıtay ilgili ceza dairesince yapılacak.
Büyük Divan’da yargılanacak asker şahıslarla ilgili soruşturma tarzı
Kanunla, Ulu Divan’da yargılanacak asker şahısların işlediği askeri cürümlerde yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki müsaade adabı ile müsaadeye karar verecek merciler de belirlendi.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanlarının işlediği askeri cürümlerin soruşturulması müsaadeye tabi olacak lakin ağır ceza mahkemesinin vazifesine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel kararlara nazaran yürütülecek.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanları hakkında askeri hatalardan dolayı soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının müsaadesine bağlı olacak.
Müsaade vermeye yetkili merci, ihbar yahut şikayetin sürece konulması halinde bir ön inceleme başlatacak.
Yetkili merci, soruşturma müsaadesi konusundaki sonucunı kabahatin işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün ortasında verecek. Bu mühlet, zarurî hallerde 15 günü geçmemek üzere bir sefer uzatılabilecek.
Yetkili merci, belirtilen müddetler ortasında soruşturma müsaadesi verilmesi yahut verilmemesi konusunda karar verecek ve sonucunı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve var ise şikayetçiye bildirilecek. Bu kararlara karşı 10 gün ortasında Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. İtirazlar, evvela incelenecek ve en geç 3 ay ortasında karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
Soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca yapılacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu kabahatlerin en ağırına bakmakla bakılırsavli Yargıtay ceza dairesini numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri tarafınca karar verilecek. Hatanın son numaralı ceza dairesinin nazaranvine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Liderine ilişkin olacak.
Hakim sonucu gerektiren süreçlerde Liderin verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri inceleyecek. Son numaralı daire liderinin sonucu, Birinci Ceza Dairesi Lideri tarafınca incelenecek. İddianame düzenlenmesi halinde kovuşturma Aziz Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yapılacak.
Kararın açıklanmasının geri bırakılması kuruluşu, askeri kabahatler bakımından da düzenlendi
Askeri hatalara ait dava ve işler, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve işçi yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine, Yargıçlar ve Savcılar Kurulunca (HSK) belirlenen ilçelerde şurası bulunan asliye yahut ağır ceza mahkemelerinde görülecek.
Askeri Ceza Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile kararın açıklanmasının geri bırakılması kuruluşu, askeri hatalar bakımından da düzenlendi.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kararın açıklanmasının geri bırakılmasına ait kararları; sadece askeri bir cürümden dolayı 6 ay yahut daha fazla müddetli mahpus cezasına hükmedilmesi, fiilin, disiplini ağır biçimde ihlal etmesi yahut birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını yahut aktifliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir ziyan meydana getirmesi ile fiilin savaş yahut seferberlikte işlenmesi halleri hariç askeri cürüm ve cezalar hakkında da uygulanacak.
Askeri hataların soruşturması ve kovuşturmasına ait Askeri Ceza Kanunu’nda karar bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu kararları uygulanacak.
Mahkemelerin nazaranv ve yetkisi
Kanunla, askeri cürümlere ait davaların bakılacağı mahkemeler de belirlendi.
Askeri cürümlere ait dava ve işler, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve işçi yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafınca belirlenen ilçelerde heyeti bulunan asliye yahut ağır ceza mahkemelerinde görülecek. İlçede görülmesine karar verildiği takdirde ilçenin yargı etrafı de birebir tarzla belirlenecek. Bu kabahatlere ait dava ve işler, ivedi işlerden sayılacak ve bunlarla ilgili davalar isimli tatilde de görülecek.
Asker bireyler tarafınca ülke sonları haricinde işlenen askeri kabahatlere ilişkin dava ve işlere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt haricinde bulunan askeri mahallerde yapılacak tedbire aramasına karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimliği yetkili olacak.
“Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları”, “firar ve cezası”, “yabancı memlekete firar edenlerin cezaları”, “mehil ortasında yakalananların cezası” ile “sözleşerek firar ve cezası” başlığıyla düzenlenen kabahatlere ait dava ve işlerde yetkili mahkeme, kuşkulu yahut sanığın mensubu olduğu askeri birlik yahut askeri kurumun bulunduğu yerdeki vilayet ve ilçe mahkemeleri olacak.
Askeri kabahatlere ait soruşturmalar, hatanın işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan cumhuriyet başsavcılığınca ya da HSK tarafınca belirlenen ilçe cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek. Bu başsavcılıklarda askeri hatalar ofisi kurulacak ve yeteri kadar cumhuriyet savcısı nazaranvlendirilecek.
Vilayet yahut ilçe cumhuriyet savcısı, kabahatin işlendiği yer cumhuriyet savcısından, soruşturmanın kısmen yahut büsbütün yapılmasını isteyebilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cürmün işlendiği yer cumhuriyet savcısı mecburî olan kanıtları toplayacak ve gerekmesi halinde alınacak kararlar bakımından bulunduğu yer sulh ceza hakimliğinden talepte bulunacak.
İsimli yargıdaki karşılıklar belirlenecek
Kanunla, Anayasa değişikliğiyle askeri yargının kaldırılmış olması kararında kanunlarda, askeri yargı kolu ortasında yer alan yargı mercilerinin isimli yargıdaki karşılıkları belirlenerek, boşluk oluşmasını engellemek ve uygulamada tereddütlere niye olmamak için atıf kararları düzenleniyor.
Askeri cürümlere bakmak emeliyle vilayet ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay ortasında belirlenecek. Belirleme tarihi prestijiyle kovuşturma evresine geçilmiş askeri kabahatlere ait dava evrakları, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Dava evrakları, katılaşıncaya kadar açıldığı mahkemelerde görülmeye devam edilecek.
Ulusal Savunma Bakanlığı tarafınca Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı buyruğuna nazaranvlendirilen erbaş ve erler ile askerlik yükümlüleri, bu nazaranvlendirme müddetince asker kişi sayılacak ve Askeri Ceza Kanunu’na tabi olmaya devam edecek. Bu şahısların Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığında nazaranvli rütbelilere karşı işledikleri askeri hatalar, asker bireylere karşı işlenmiş sayılacak.
Türk Silahlı Kuvvetleri İşçi Kanunu ile Askeri Ceza Kanunu’nda feri askeri ceza olarak yer alan Türk Silahlı Kuvvetleri’nden (TSK) çıkarma ve rütbenin geri alınması cezaları, hak yoksunluğu olarak düzenlenecek.
Askeri kaynaktan müfettiş alımı
Ulusal Savunma Bakanlığının müfettiş takımlarına askeri kaynaktan atama yapılabilecek.
Askeri kaynaktan stajyer müfettiş alımı, müfettişliğe giriş imtihanı ile yapılacak. Giriş imtihanına başvurabilmek için kuvvet komutanlıklarında üst subay (binbaşı, yarbay, albay) rütbesinde bulunmak ve yönetmelikte öngörülen kuralları taşımak gerekecek. Giriş imtihanı, yönetmelikte belirlenen konulardan yazılı yahut mülakat biçiminde yapılacak. Giriş imtihanı ile ilgili olarak yönetmelikte yer alan konular haricinde rastgele bir kayıt sistemi kullanılmayacak. Giriş imtihanında muvaffakiyet gösterenler stajyer müfettiş olarak gorevlendirilecek.
Askeri kaynaktan bakılırsavlendirilen stajyer müfettişlere bir program çerçevesinde müfettişlik mesleğine yönelik eğitim verilecek. Stajyer müfettişlerin stajyerlik mühleti bir yıl olacak. Bu müddetin sonunda oluşturulacak yeterlik imtihan şurası tarafınca, yönetmelikle belirlenecek konulardan yazılı yahut kelamlı imtihana tabi tutulacak.
Stajyerlik mühletini ve yeterlik imtihanını muvaffakiyetle tamamlayanlar müfettişliğe atanacak. Stajyerlik mühleti ortasında yahut yeterlik imtihanında başarısız olanlar durumlarına uygun takımlara atanacak.
Ulusal Savunma Bakanlığı hukuk hizmetleri takımlarına atanmış olanlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay ortasında talepte bulunmaları halinde, müktesepleri dikkate alınarak HSK tarafınca, bölge adliye ve bölge yönetim mahkemeleri ile öbür isimli ve idari yargı mercilerine hakim yahut savcı olarak atanabilecek. Bu bireylerin askeri yargı ve hukuk hizmetleri takımlarında geçirdikleri mühletler isimli ve idari yargıda geçirilmiş sayılacak.
Kanunla, askeri hizmetin niteliği dikkate alınarak, İdari Yargılama Yolu Kanunu’na yeni unsur eklemek suretiyle, birtakım istisnai yöntem kararları düzenleniyor.
Askeri hizmete ait idari süreç ve aksiyonlardan doğan uyuşmazlıklara dair kararlar, Ulusal Savunma Bakanlığı takımlarında çalışan kamu vazifelileri ile askerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbaş ve erleri ilgilendiren ve askeri hizmete ait idari süreç ve hareketlerden doğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanacak.
Savaş halinde yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek. olağanüstü haller sebebiyle alınan önlemlerin uygulanmasında gorevlendirilenlerin naklen atanmalarına ait iptal davalarında, yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek.
Yüksek Askeri Şura’nın terfi süreçleri ile kadrosuzluk niçiniyle emekliye ayırma süreçleri hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açık olacak.
Yargı yolu kapalı olan disiplin cezaları
Kanunla, yargı yolu kapalı olan disiplin cezaları da belirlendi. Askeri öğrenciler ile erbaş ve erler hakkında verilen disiplin cezaları ile subay, astsubay, uzman erbaş ile kontratlı erbaş ve erler hakkında verilen uyarma, kınama ve hizmete kısmi müddetli devam cezaları hariç disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilecek.
Seferberlik ve savaş vaktinde ise yüksek disiplin şuraları tarafınca verilen silahlı kuvvetlerden ayırma cezası haricinde başka disiplin cezaları yargı kontrolü haricinde olacak.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle bir arada Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Yöntemi Kanunu yürürlükten kalktı.