Bağlantı Lideri Altun: Krizlere karşı iş birliğinde Türkiye örnek teşkil etmeyi amaçlıyor

Saliha

Yeni Üye
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun, TRT World Forum’a görüntü ileti gönderdi. Altun, bildirisinde, TRT World Forum’un son 5 yıldır dünyanın dört bir yanındaki uzmanlar ve uygulayıcılar içinde entelektüel, akademik ve gazeteciliğe ait alışverişin merkezi haline geldiğini anlattı.

Forumun, dünyanın karşı karşıya olduğu en acil sıkıntılar hakkında farklı görüşleri ve sesleri bir ortaya getirdiğini söyleyen Altun, “Forumumuzun nizamlı iştirakçileri içinde bir TRT World Forum ağının oluşmasının yanı sıra, her yıl toplantılarımızda yeni yüzler de görüyoruz. COVID-19 salgını niçiniyle son iki yıldır bu forumun sanal olarak gerçekleşmesini sağladık. 2022 yılında olağan ortamımıza dönmeyi umuyor ve siz bedelli konuklarımızın iştirakiyle daha yaratıcı bir çerçeveye sahip olmayı bekliyoruz” dedi.

“GÜÇ VE PARADOKS: 21. YÜZYILDA BÜYÜK STRATEJİYİ ANLAMAK”

Evvelki senelerda olduğu üzere bu yıl da hem halka açık oturumlar birebir vakitte uzman yuvarlak masa toplantıları olacağını söyleyen İrtibat Lideri Altun, şunları anlattı:


“Bu yılki halka açık oturumlar, Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Avrupa ülkelerinin dış siyaset stratejileri ve kriz bölgelerindeki gelişmeler üzere kıymetli memleketler arası sıkıntılar üzerine ilgi cazip tartışmalar içerecek. Uzman yuvarlak masa toplantıları, ‘Güç ve Paradoks: 21. Yüzyılda Büyük Stratejiyi Anlamak’ temasına odaklanacak. Bu temanın altında, bölgesel ve milletlerarası güçler içinde artan rekabeti keşfetmeyi amaçlıyoruz. Dünyanın yeni zorluklar ve belirsizliklerle karşı karşıya olduğu bir periyotta ortak ve farklı çıkarlar ve gündemler hakkında verimli tartışmalar gerçekleştirmeyi umuyoruz.

Son yirmi yıldır, memleketler arası bağlar uzmanları ve uygulayıcıları, milletlerarası sistemin tabiatı üzerine tartışmalara giriştiler. Yeni milenyumun birinci on yılında yaşanan kıymetli global gelişmeler, dünya sisteminin geleceği üzerine bir tartışmayı tetikledi. Teröre karşı global savaş, Irak’ın işgali ve global sakinlik, memleketler arası toplumun memleketler arası münasebetlerde derhal meydana gelecek bir dönüşümü beklemesine niye oldu. Birçok, bu gelişmelerin Çin, Brezilya, Rusya ve Hindistan üzere yükselen güçlerin yanı sıra Avrupa Birliği’nin fazlaca kutuplu bir sistem yaratmasıyla tek kutuplu dünyanın sonunu getireceği konusunda hemfikirdi. Birçoğu, liberal memleketler arası nizamın merkezinde daha fazla aktör olacağına inanıyordu.

Fakat milenyumun ikinci on yılında farklı bir tablo ortaya çıktı. birinci vakit içinderda, liberal milletlerarası nizam kıymetli bir sınamayla karşılaştı. Yükselen güçlerin kurumlara ve normlara yönelik evvelki tenkitlerinin bilakis, asıl meydan okuma direkt milletlerarası sistemin mimarından geldi. Amerika Birleşik Devletleri, bilhassa evvelki idare devrinde memleketler arası kurumları maksat aldı. Bu, dünya çapında memleketler arası kuruluşlara karşı artan bir güvensizliğe yol açtı. Bu esnada dünyanın en büyük iki iktisadı içinde ‘ticaret savaşı’ başladı. Bu ikinci on yılın sonunda, fazlaca kutuplu milletlerarası sistem daha az tartışıldı ve büyük güç rekabetine daha fazla odaklanıldı.”

“DÜNYANIN FARKLI YERLERİNDE BİRÇOK MİLLETLERARASI ÇATIŞMA TAHLİLSİZ KALDI”

COVID-19 krizinin dünyayı Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana olabilecek en makûs vakitte vurduğunu söyleyen Altun, 2020’de dünyanın farklı yerlerinde birfazlaca memleketler arası çatışmanın tahlilsiz kaldığını vurguladı.

“Bu krizler, dünyadaki dış siyaset yapıcıların vaktinin ve gücünün birçoklarını tüketti. Bu durum, ülkelerin, devletlerin uzun vadeli stratejiler oluşturmaya ve global tehditlerle uğraş etmeye odaklanmasını epey zorlaştırmaktadır. İkincisi, bir ıslahat sürecinin olmaması, milletlerarası kurumları zayıf ve büyük global krizlerin üstesinden gelmede hazırlıksız bıraktı. Yalnızca Birleşmiş Milletler değil, beraberinde Dünya Sıhhat Örgütü de dâhil olmak üzere uzman kurumların, global bir krizi çözemediğini kanıtladı. Üçüncüsü, salgın başladığında milletlerarası iş birliği fikri en düşük noktasındaydı. Bu iş birliği eksikliği, salgının son 18 ayda Çin’den Avrupa Birliği’ne ve Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar bir büyük güçten başkasına bulaşmasına niye oldu. Her ülke tek taraflı hareket etmeyi tercih etti, tıbbi ekipman kelam konusu olduğunda korumacılık prosedürünü izledi ve krize müşterek cevap verecek bir çerçeve geliştiremedi. Ayrıyeten COVID krizi, dünyadaki mevcut eşitsizliklerin yalnızca az gelişmiş ülkeler için değil, tüm dünya için büyük bir tehdit olduğunu da göstermiştir. Kaynakların ve ekipmanın adil dağıtımı olmadan kimsenin mevcut salgının sona ermesini beklememesi gerektiği anlaşıldı.”

GLOBAL SIKINTILARA GLOBAL TAHLİLLER

İki yıldır süren COVID-19’un akabinde tünelin sonundaki ışığı gördüklerini söyleyen Altun, “Yeni milenyumun üçüncü on yılının eşiğindeyiz ve evvelki yirmi yılda, uluslar için büyük stratejiler inşa etmek için yol gösterici olabilecek değerli dersler çıkardık. Son yirmi yılda terörden insani sorunlara, iklim değişikliğinden COVID-19’a kadar global krizlerin ortaya çıkması, uluslarımızın büyük stratejilerini tasarlamada yeni bir yaklaşıma gereksinimimiz olduğunu gösteriyor” dedi.

Her milletin dış siyasetine dair yakın ve uzun vadeli farklı maksatlarının olabileceğini vurgulayan Fahrettin Altun, konuşmasında şunlara da yer verdi:

“Ancak geçtiğimiz yirmi yıl, ulusların büyük stratejilerini oluştururken bölgesel ve global krizlere daha dikkatli bakmaları gerektiğini göstermektedir. Globalleşme yalnızca uluslar içindeki sonları aşındırmakla kalmaz, bununla birlikte ulusların bölgesel ve global krizlerden kaçınmak için inşa edebilecekleri pürüzleri de ortadan kaldırır. Örneğin, güvenlik risklerine ek olarak, uzun periyodik ihtilaflar bölge için insani zorluklar ile birlikte ekonomik ve toplumsal sıkıntılara niye olabilir. Dış siyaset yapıcıları için önemli bir dikkat dağıtıcı öge oluştururlar. Ayrıyeten, milletlerarası kuruluşların insani felaketlerden global iklim değişikliğine kadar global sıkıntıları daha verimli bir biçimde ele alabilmeleri için acil bir ıslahata gereksinim duyduğunu gördük. Her ülkenin büyük stratejisinde, ıslahata yardımcı olacak ve bu kurumları daha tesirli hale getirecek bir unsur olmalıdır. Son olarak, devletler global sıkıntıların global tahliller gerektirdiğini kabul etmelidir. Global krizlerin ortaya çıkması, bu problemlere global bir tahlil üretmeden istikrar ve güvenlik gayesine ulaşmanın imkânsız olduğunu göstermektedir.

Son birkaç yılda Türkiye, memleketler arası sistemdeki bu mevcut ve ortaya çıkan zorlukları takip etmiş ve bu zorluklara yanıt vermek için adımlar atmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, dış siyaset stratejimizi yalnızca acil güvenlik dertlerimize değil, bölgesel ve global meselelere da karşılık verecek biçimde revize ettik. Yakın etrafımızdaki çatışmaların tahlilini dış siyasetimiz için değerli bundan öncelik haline getirdik. Türk dış siyaset yapıcıları Suriye, Libya ve Irak’taki çatışmaları çözmek için farklı teşebbüslerde bulundular. Ayrıyeten, ilgili tarafları Doğu Akdeniz ve Azerbaycan-Ermenistan ihtilafı da dahil olmak üzere başka kriz alanlarında diyalog ve yapan diplomasiye katılmaya davet ettik. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, ülkelere bu alanlardaki uyuşmazlıkları müzakere etmek ve çözmek için milletlerarası konferanslar gerçekleştirme davetinde bulundu.”

“ULUSLARARASI KURULUŞLAR GLOBAL SIKINTILARA TAHLİL ÜRETEMEMEKTEDİR”

“Türkiye, ıslahat sürecinin milletlerarası kurumlar için kıymetini de anlamaktadır” diyen Altun, mevcut yapılarıyla milletlerarası kuruluşların global sıkıntılara tahlil üretemediğini söylemiş oldu.

“BM Güvenlik Kurulu ıslahatı uzun müddettir istek edilmektedir, lakin çabucak hemen gerçekleştirilememiştir. Son birkaç yılda bu kurulun kararlı adımlar atamamasının kıymetli bölgesel meselelere yol açtığını gördük. Kelam konusu kuruluş için bir ıslahat sürecini destekliyoruz ve bunun hem Türkiye’nin birebir vakitte dünyadaki başka ulusların çıkarlarına hizmet edeceğini düşünüyoruz.

Son olarak, Türkiye, COVID-19 krizinin en başından itibaren global sıkıntıların global tahliller gerektirdiği fikrini destekledi. Uluslar içindeki dayanışma ve iş birliği bu problemleri çözmenin anahtarıdır. Türkiye, bu salgın krizi sırasında öbür ülkelerle iş birliği yapmak ve onları desteklemek için her adımı atmıştır ve atmaya devam edecektir. Aktif bir yük paylaşımı ve iş birliği yapılmadığı takdirde yalnızca bu krizin uzamasına katkıda bulunacağımıza inanıyoruz.

Global bir salgın ve büyük güç rekabeti çağında, ulusların dış siyasetlerini ve büyük stratejilerini bir daha gözden geçirmeleri ehemmiyet taşımaktadır. Öncelikler ve maksatlar, son yirmi yılda dünyada olup bitenleri dikkate almalıdır. Dış siyasetlerimizin global problemleri ele alacak vizyona sahip olması gerekmektedir. Uluslar içindeki rekabet, ülkeleri statükoyu müdafaaya yöneltebilir. Lakin, kelam konusu yirmi yılda bu yaklaşımın başarısızlığına şahit olduk. Önümüzde bir üstün güç rekabeti devri bulunmasına karşın, başka uluslar daha sorumlu davranarak global krizlere karşılık verebilmek için uluslar içinde bir uyum biçimi oluşturma fikrine stratejilerinde yer vermelidir.

Kriz vakit içinderında üstün güçlerin liderlik rolünü oynamasını beklemek yerine, bu amaçlara ulaşmak için başka uluslar güçlerini birleştirmelidir. Devletler, birbirine bağlı bu dünyada, bir alandaki istikrarsızlığın ve krizin eninde sonunda yayılacağı gerçeğiyle yüzleşmelidir. Yapan ve yenilikçi diplomasi ve milletlerarası iştirak, bu zorlukların denetim altına alınması sürecinde kilit rol oynayacaktır. Türkiye nazaranvini yerine getirmektedir ve başka uluslarla bir arada çalışmaya hazırdır. Farklı krizler ve zorluklar esnasında uluslar içinde iş birliği ve diyaloğun nasıl sağlanacağı konusunda örnek teşkil etmeyi amaçlamaktadır. Bu alanda rekabeti memnuniyetle karşılarız.”