Abide
Aktif Üye
Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Sıfır kilometre araçlardaki tedarik sorunları ve ekonomik niçinlerle 2021 yılında ikinci el pazarına adeta ışık yağdı. Türkiye’de geçen yıl ikinci el araba satışları 7,5 milyon adedi buldu. Bölümde yaşanan bu hareketlilik, çeşitli suistimalleri de birlikteinde getirdi. 2021 yılında satılan araçların yüzde 70’nin ‘işlem gördüğünü’ ve incelenen araçlarda değişen, süreç nazarann kesimlerde artış olduğunu söyleyen kesim temsilcileri, vatandaşları uyarıyor.
Bilhassa asıl mesleği araba alım-satımı olmayanların kâr elde etme isteği dolandırıcılığa daha fazla kapı aralıyor. Büyük mağduriyetlerin yaşandığı bu hususla ilgili ise vatandaş ne yapacağını, nasıl bir yol izlemesi gerektiğini tam olarak bilmiyor.
CEZASI HAPİS!
İkinci el piyasasında en çok karşılaşılan problemlerin başında ‘kilometresiyle oynanmış araçlar’ geliyor. Ankara Oto Galericileri Derneği ve Ankara Oto Galericileri Kooperatifi Lider Yardımcısı Hamza Avcı, kilometre düşürme üzere dolandırıcılıklar mahpus ile cezalandırıldığı için bu tip olaylarda son vakit içinderda önemli düşüş görüldüğünü söylemiş oldu.
HGS İLE DENETİM ETMEK MÜMKÜN
Satılmak üzere olan bir aracın kilometre bilgisi ve modüllerinin değişip değişmediğiyle ilgili bilgilere ulaşılmasının değerli olduğunu söyleyen eksper Tamer Ekinci, “Alıcılar, satın alacakları bir aracın kilometre durumunu HGS üzerinden denetim edebilirler. Aracın servis geçmişine baktırıp kilometreden o biçimde emin olabilirler. Değişen kesimler için de sahiden işini uygun yapan eksperlere gidebilirler. Yetkili servisler bilhassa kapsamlı bir ekspertiz yapabiliyorlar, en garanti yolu bu” bilgisini paylaştı.
Kendi tecrübelerini de aktaran Ekinci, “Aracının 150 bin km’de ve eksiksiz tüm bakımını yaptığını tez eden biri geliyor lakin söylemiş olduği üzere olmadığını motoruna baktığımda anlayabiliyorum. ‘Arabada değişme yok’ deniyor, değişen kesim çıkıyor. Hatta önden kazalı bir aracın, arttan kazalı bir araçla kesilip birleştirildiğine bile şahit olabiliyoruz. İşte bu ve bunun üzere tüm problemlerin önüne geçmek için kapsamlı bir ekspertiz taramasının yapılması gerekiyor” dedi.
DOLANDIRICILIK HAL DEĞİŞTİRDİ
Muteber olmayan satıcıların başvurdukları yollar, sadece kilometre düşürmeyle hudutlu değil. Hamza Avcı, “Satış bittikten daha sonra para transferiyle ilgili dolandırıcılıklar da oluşabiliyor. Para transferinde para çabucak karşı tarafın hesabına geçmiyor ve o esnada satış süreci yapılıyorsa, makûs niyetli kişi transferi iptal edebiliyor. Bu da ortaya büyük bir sorun çıkarıyor” sözlerini kullandı.
Bu üzere durumlarda tarafların ne yapması gerektiğine değinen Tüketici Muhafaza Derneği Lideri Aziz Koçak, “bu biçimde bir satış esnasında satıcı, alıcının hesabına açıklama yapmalı ve plaka bilgisi ekleyerek havale çıkarmalı, satıcı da hesabına paranın geçtiğini görmeden satışı yapmamalı” bilgisini paylaştı. Paranın kesinlikle ruhsat sahibi kişinin hesabına gönderilmesi ve ortada bir aracı olmaması gerektiğine dikkat çeken Koçak, “Sistem üzerinden EFT yoluyla yapılan süreçler, bu üzere durumlarda suistimal edilebiliyor. Bu üzere süreçlerde kesinlikle satıcı ve alıcı karşı karşıya gelmeli” diye konuştu.
TÜKETİCİ HAKLARI NE DİYOR?
Pekala, sıkıntılı bir satış süreci gerçekleştiğinde alıcının mağdur olması durumunda neler oluyor? Tüketici Müdafaa Derneği Lideri Aziz Koçak, ikinci el araba dalında yaşanan dolandırıcılık faaliyetlerinde tüketicilerin kendi haklarını nasıl koruyabileceklerini ve nelere dikkat edilmesi gerektiğine değindi.
‘BU HUSUSA TÜKETİCİ MAHKEMESİ BAKMIYOR’
Aziz Koçak, “Öncelikle tüketiciden tüketiciye yapılan satışlar, tüketici haklarına girmiyor. Bir sürecin tüketici haklarına girmesi için taraflardan birinin tacir, ötekinin tüketici olması gerekiyor. Bu hususta fazlaca fazla mağduriyet geliyor lakin bu duruma tüketici mahkemesi bakmıyor” vurgusunu yaptı.
Burada dikkat edilmesi gereken, araç alacak kişinin vergi kaydı olan gerçek bireylerden yahut şirketlerden alım yapması. Sırf bu durumda yapılan satışın tüketici hakları kapsamına gireceğini söyleyen Koçak, “Kilometre düşürme, modül değişimi, kayda geçmeyen kaza üzere durumlarda araçların satış evresinde ekspertiz raporlarının imzalı alınması gerekir. Eksperlerin kesinlikle yaptıkları süreçte sorumluluğu olması gerekiyor. Örneğin kilometre değişmemiş yahut kesim değişimi yoktur diye bir rapor veriyorsa, burada eksperin sorumlu olması gerekiyor” dedi.
‘KURUMSAL FİRMALAR TERCİH EDİLMELİ’
Tüketicilerin dolandırıcılıklara karşı ikinci el araç ticaretinde dikkat etmesi gereken noktaları sıralayan Hamza Avcı, “Ticaret esnasında en kıymetli şey, kurumsal yerleri tercih etmektir. Kurumsal firmalarla ticarette her vakit bir muhatap bulmak mümkün. En kıymetli şey tanıdık ve bildik kurumsal firmadan ticaret yapmaya çalışmak” diye konuştu.
‘KURUMSALLAŞMA SAĞLAYACAK’
Pekala, geçtiğimiz yıl ikinci el araba ticaretine ait yeni yönetmeliğin açıklanmasından daha sonra kesimde ne üzere değişiklikler oldu? Hamza Avcı, “Yönetmelik vardı aslına bakarsan ancak yürürlük tarihi 2022 yılının yedinci ayının sonuna ertelendi. Şöyle anlatalım, bu işin ticaretini yapan bireylerin Ticaret Bakanlığı’ndan yetki dokümanı alması gerekir. Bu fazlaca hoş bir uygulama ve büsbütün sıkı kurallar çerçevesinde yürürlüğe girip uygulanırsa, ikinci el araba ticaretine fazlaca büyük bir istikamet verir” yorumunda bulundu.
Uygulamayla birlikte dolandırıcılığın ortadan büsbütün kalkacağını vurgulayan Avcı, “Bu yetki dokümanının olması ikinci el araba satışı için hayli değerli. Satışı yapacak kurum evvel Ticaret Bakanlığı’na müracaat eder, birtakım kriterleri sağladığını kanıtlarsa Bakanlık yetki evrakını verir. Sistemde de Bakanlık tarafınca yapılan ticaret gözlemlenir ve büyük bir kurumsallaşma olur” dedi.
Hamza Avcı, “2021 yılında bilhassa sıfır ve sıfıra yakın araçlar daha epey satıldı. Dövizdeki artış, 3-5 yaşındaki otomobillere çabucak yansımadı, yüksek fiyatlı otomobillere daha fazlaca yansıdı. Bu yüzden 2019, 2020, 2021 model otomobillerin satışı daha yüksek oldu. Düşük model otomobillerin fiyatı fazlaca artmadığı için tüketiciler tercihini kıymetli araçlardan yana kullandı” diyerek kelamlarını noktaladı.
Bilhassa asıl mesleği araba alım-satımı olmayanların kâr elde etme isteği dolandırıcılığa daha fazla kapı aralıyor. Büyük mağduriyetlerin yaşandığı bu hususla ilgili ise vatandaş ne yapacağını, nasıl bir yol izlemesi gerektiğini tam olarak bilmiyor.
CEZASI HAPİS!
İkinci el piyasasında en çok karşılaşılan problemlerin başında ‘kilometresiyle oynanmış araçlar’ geliyor. Ankara Oto Galericileri Derneği ve Ankara Oto Galericileri Kooperatifi Lider Yardımcısı Hamza Avcı, kilometre düşürme üzere dolandırıcılıklar mahpus ile cezalandırıldığı için bu tip olaylarda son vakit içinderda önemli düşüş görüldüğünü söylemiş oldu.
HGS İLE DENETİM ETMEK MÜMKÜN
Satılmak üzere olan bir aracın kilometre bilgisi ve modüllerinin değişip değişmediğiyle ilgili bilgilere ulaşılmasının değerli olduğunu söyleyen eksper Tamer Ekinci, “Alıcılar, satın alacakları bir aracın kilometre durumunu HGS üzerinden denetim edebilirler. Aracın servis geçmişine baktırıp kilometreden o biçimde emin olabilirler. Değişen kesimler için de sahiden işini uygun yapan eksperlere gidebilirler. Yetkili servisler bilhassa kapsamlı bir ekspertiz yapabiliyorlar, en garanti yolu bu” bilgisini paylaştı.
Kendi tecrübelerini de aktaran Ekinci, “Aracının 150 bin km’de ve eksiksiz tüm bakımını yaptığını tez eden biri geliyor lakin söylemiş olduği üzere olmadığını motoruna baktığımda anlayabiliyorum. ‘Arabada değişme yok’ deniyor, değişen kesim çıkıyor. Hatta önden kazalı bir aracın, arttan kazalı bir araçla kesilip birleştirildiğine bile şahit olabiliyoruz. İşte bu ve bunun üzere tüm problemlerin önüne geçmek için kapsamlı bir ekspertiz taramasının yapılması gerekiyor” dedi.
DOLANDIRICILIK HAL DEĞİŞTİRDİ
Muteber olmayan satıcıların başvurdukları yollar, sadece kilometre düşürmeyle hudutlu değil. Hamza Avcı, “Satış bittikten daha sonra para transferiyle ilgili dolandırıcılıklar da oluşabiliyor. Para transferinde para çabucak karşı tarafın hesabına geçmiyor ve o esnada satış süreci yapılıyorsa, makûs niyetli kişi transferi iptal edebiliyor. Bu da ortaya büyük bir sorun çıkarıyor” sözlerini kullandı.
Bu üzere durumlarda tarafların ne yapması gerektiğine değinen Tüketici Muhafaza Derneği Lideri Aziz Koçak, “bu biçimde bir satış esnasında satıcı, alıcının hesabına açıklama yapmalı ve plaka bilgisi ekleyerek havale çıkarmalı, satıcı da hesabına paranın geçtiğini görmeden satışı yapmamalı” bilgisini paylaştı. Paranın kesinlikle ruhsat sahibi kişinin hesabına gönderilmesi ve ortada bir aracı olmaması gerektiğine dikkat çeken Koçak, “Sistem üzerinden EFT yoluyla yapılan süreçler, bu üzere durumlarda suistimal edilebiliyor. Bu üzere süreçlerde kesinlikle satıcı ve alıcı karşı karşıya gelmeli” diye konuştu.
TÜKETİCİ HAKLARI NE DİYOR?
Pekala, sıkıntılı bir satış süreci gerçekleştiğinde alıcının mağdur olması durumunda neler oluyor? Tüketici Müdafaa Derneği Lideri Aziz Koçak, ikinci el araba dalında yaşanan dolandırıcılık faaliyetlerinde tüketicilerin kendi haklarını nasıl koruyabileceklerini ve nelere dikkat edilmesi gerektiğine değindi.
‘BU HUSUSA TÜKETİCİ MAHKEMESİ BAKMIYOR’
Aziz Koçak, “Öncelikle tüketiciden tüketiciye yapılan satışlar, tüketici haklarına girmiyor. Bir sürecin tüketici haklarına girmesi için taraflardan birinin tacir, ötekinin tüketici olması gerekiyor. Bu hususta fazlaca fazla mağduriyet geliyor lakin bu duruma tüketici mahkemesi bakmıyor” vurgusunu yaptı.
Burada dikkat edilmesi gereken, araç alacak kişinin vergi kaydı olan gerçek bireylerden yahut şirketlerden alım yapması. Sırf bu durumda yapılan satışın tüketici hakları kapsamına gireceğini söyleyen Koçak, “Kilometre düşürme, modül değişimi, kayda geçmeyen kaza üzere durumlarda araçların satış evresinde ekspertiz raporlarının imzalı alınması gerekir. Eksperlerin kesinlikle yaptıkları süreçte sorumluluğu olması gerekiyor. Örneğin kilometre değişmemiş yahut kesim değişimi yoktur diye bir rapor veriyorsa, burada eksperin sorumlu olması gerekiyor” dedi.
‘KURUMSAL FİRMALAR TERCİH EDİLMELİ’
Tüketicilerin dolandırıcılıklara karşı ikinci el araç ticaretinde dikkat etmesi gereken noktaları sıralayan Hamza Avcı, “Ticaret esnasında en kıymetli şey, kurumsal yerleri tercih etmektir. Kurumsal firmalarla ticarette her vakit bir muhatap bulmak mümkün. En kıymetli şey tanıdık ve bildik kurumsal firmadan ticaret yapmaya çalışmak” diye konuştu.
‘KURUMSALLAŞMA SAĞLAYACAK’
Pekala, geçtiğimiz yıl ikinci el araba ticaretine ait yeni yönetmeliğin açıklanmasından daha sonra kesimde ne üzere değişiklikler oldu? Hamza Avcı, “Yönetmelik vardı aslına bakarsan ancak yürürlük tarihi 2022 yılının yedinci ayının sonuna ertelendi. Şöyle anlatalım, bu işin ticaretini yapan bireylerin Ticaret Bakanlığı’ndan yetki dokümanı alması gerekir. Bu fazlaca hoş bir uygulama ve büsbütün sıkı kurallar çerçevesinde yürürlüğe girip uygulanırsa, ikinci el araba ticaretine fazlaca büyük bir istikamet verir” yorumunda bulundu.
Uygulamayla birlikte dolandırıcılığın ortadan büsbütün kalkacağını vurgulayan Avcı, “Bu yetki dokümanının olması ikinci el araba satışı için hayli değerli. Satışı yapacak kurum evvel Ticaret Bakanlığı’na müracaat eder, birtakım kriterleri sağladığını kanıtlarsa Bakanlık yetki evrakını verir. Sistemde de Bakanlık tarafınca yapılan ticaret gözlemlenir ve büyük bir kurumsallaşma olur” dedi.
Hamza Avcı, “2021 yılında bilhassa sıfır ve sıfıra yakın araçlar daha epey satıldı. Dövizdeki artış, 3-5 yaşındaki otomobillere çabucak yansımadı, yüksek fiyatlı otomobillere daha fazlaca yansıdı. Bu yüzden 2019, 2020, 2021 model otomobillerin satışı daha yüksek oldu. Düşük model otomobillerin fiyatı fazlaca artmadığı için tüketiciler tercihini kıymetli araçlardan yana kullandı” diyerek kelamlarını noktaladı.