Abide
Aktif Üye
Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Otomotiv bölümü çip kriziyle uzun bir vakittir uğraşıyordu. Rusya-Ukrayna içindeki savaşla bir arada otomotiv kesimi global çapta yeni bir krizin daha kapısını araladı. Akıllara, “Çipler için Rusya’dan hammadde geliyor mu?” sorusu geldi. Çip üretiminde yaşanan krizlerin hali hazırda sürdüğünü, önde gelen çip üreticilerinin kapasite artırımı için temelini attığı yeni fabrikalar ve tesislerle arzı dengeleme stratejisini yürürlüğe koyduğunu söyleyen kesim temsilcisi Saim Aşçı, “Asya pazarındaki çip üreticileri alternatiflerle neon ve C4F6 üzere çip üretiminde hayati kıymete sahip gazları tedarik edebiliyor. Ukrayna’ya bu alanda bağımlılığı yok denecek kadar az lakin ABD neon gazı muhtaçlığının yaklaşık yüzde 80’ini Ukrayna’dan karşılıyor” tabirlerini kullandı. Rusya’nın çelik üretiminde kıymetli rol oynayan kilit oyunculardan biri olduğuna vurgu yapan Aşçı, “Bu üretim süreçlerinde ortaya çıkan gazları komşusu Ukrayna’ya ihraç ediyor. Ukrayna’daki şirketler liman kentlerindeki özel tesislerde ayrıştırıp saflaştırarak neon ve benzeri gazları elde ediyor. 2014’te Kırım’ın ilhakı vakit içinderında da benzeri bir kriz yaşanmış ve çip kesimi meseleler hayatıştı. Rusya’nın buradaki tesislere, altyapıya vereceği bir ziyan yahut üretimi durduracak potansiyel bir atılımda bulunması çip krizini derinleştirebilir” dedi.
Saim Aşçı, bu biçimde bir durumda da dünyanın önde gelen çip üreticilerinin krizle karşılaşacağını, kâfi arzın yapılamayacağını, gecikmeler ve eksik teslimatların da olacağına dikkat çekti. Beklenen olağanlaşma müddetinin uzayacağını da ekledi. Dal temsilcisi Ziya Alp Gülan ise Rusya-Ukrayna savaşının çip krizinden daha fazlaca nikel ve paladyum düşüncesi yarattığını tabir etti. Nikelin elektrikli motorlarda, paladyumun içten yanmalı motorlarda kullanıldığını söyleyen Gülan, maliyetlerinin arttığına dikkat çekti. Bir arabada bin ila 2 bin ortası çip bulunduğunun altını çizen Ziya Alp Gülan, “Bütün elektronik kesimleri ve elektronik güvenlik paketlerini kapsıyor. Savaşın, savaş silahları için de çip ihtiyacı yaratmasından kaynaklı talep fazlasını çabucak hemen kestiremiyoruz. Yurt haricinde ve ülkemizde kimi araçlar güvenlik sistemlerinin haricindeki aksesuara yönelik birtakım özelliklerinden -start/stop gibi- vazgeçmeye başladı” diye konuştu.
‘SAVAŞ, İDDİALARI ALTÜST ETTİ’
ABD’de çip krizi ve enflasyon niçiniyle ikinci el araçlarda yüzde 50, yeni araçlarda ise yüzde 12 artış gözlemlendiğinin altını çizen Saim Aşçı, araba arzındaki düşüşün kâfi talebi karşılamamasından dolayı araç meblağlarının arttığını belirtti. “Bantlarda çip bekleyen araçlar niçiniyle üretim sekteye uğramış durumda” diyen Aşçı, “Üst segment araçlarda işlevsel ve teknolojik fonksiyonlar azaltılıyor. Üretim adetleri büyük oranda talep edilenin altında kalıyor. Önde gelen çip üreticilerinin CEO’ları çip krizinin 2022’nin sonu ve 2023’ün birinci çeyreği üzere olağanlaşacağını öngörüyordu ama savaş bu varsayımları altüst etti” tabirlerini kullandı. Ziya Alp Gülan da çip krizinin savaş olmasaydı 2022 ve 2023’ün birinci çeyreğinde biteceği konusunda Saim Açşı ile hemfikir. Pandeminin başında araba üreticilerinin çip siparişlerini iptal etmesi ve elektronik sistemlerde artan çip talebinin tedarik zincirinin bozulmasına sebep olduğunu söyleyen Gülan, Tayvan’daki kuraklığın ve Teksas’taki elektrik kesintilerinin de çip krizinin derinleşmesine sebep olduğunu söylemiş oldu. 2023’e kadar krizin devam edeceğini söyleyen Aşçı, “Yeni çip fabrikalarının inşaat etabında çok değerli ve büyük teşvikler gerektiren bir yatırım olması, üretim yerlerinin bir hastane odasından daha hassas olan yerler olması durumu zorlaştırıyor” yorumunu yaptı.
‘HAYATİ EHEMMİYETE SAHİP ARAÇ İÇİ PARÇALAR’
Tedariği ve yatırımı sıkıntı olan çipler niye bu kadar kıymetli? Saim Aşçı bu soruya, “Çipler ve yarı iletkenler kritik hesapları yapan, aracın beyni pozisyonunda sayılabilecek kıymetli bileşenler. Yapay zekâ ile yapılan hesaplama ve süreçlerde birfazlaca kritik rol üstlenirler. Araçlarda trend olan elektrikleme ve dijital teknolojilerin entegre olması niçiniyle çipler git gide değerli katma bedel sağlayan, hayati kıymete sahip araç içi kesimlerden biri haline geldi” diyerek cevapladı.
ALTERNATİFİ BULUNMUYOR
Çipin başlı başına kıymetli bir teknoloji eseri olduğunu, boyutları ve süreç güçlerinin değiştiğini lakin alternatifi bulunmayan bir kesim olduğunun altını çizen Aşçı, “AMD, INTEL, ARM üzere önde gelen markalar mevcut lakin hepsi krizden etkilendiğinden birbirlerine alternatif olamıyor” dedi. Pandemi başından beri tüketici elektroniğindeki ağır talebin ve tüketici eğilimlerindeki süratli değişimlerin krizi tetiklediğini söyleyen Aşçı, “Çin’deki üretim kısıtlamaları, hammadde krizleri üzere alt niçinler de krizin boyutunu artırdı. değişen teknolojinin artmasıyla birlikte fonksiyonelleşen konut aletleri, araçlar, akıllı telefonlar ve biroldukca elektrikli aygıt çiplere muhtaçlık duyuluyor. Bu niçinle talep daima yükseliş göstermekteyken arz, global krizler niçiniyle bunu dengelemekte meseleler yaşanıyor” diye konuştu.
İKİNCİ EL PİYASASINI NASIL ETKİLEYECEK?
Pekala son devirlerde sakinlik gösteren ikinci el piyasasına çip krizi nasıl tesir edecek? Saim Aşçı, “Çip krizi yeni araç bulunabilirliğini etkilediğinden eldeki araçların kıymeti katlanmıyor. İkinci el araç piyasasında neredeyse sıfır düzeyinde fiyatlarla karşılaşmak mümkün. Bu niçinle direkt olarak tesir ettiğini söyleyebiliriz” açıklamasında bulundu. Çip krizinin regüle edilip pazar hareketlenirse ikinci el fiyatlarında düşüşün gerçekleşebileceğini söyleyen Aşçı, yakın vakitte bu biçimde bir düşüşün gerçekleşmesini öngörmenin güç olduğu kanaatinde. Ziya Alp Gülan da sıfır km araç tedariğinde yaşanan ıstırapların ikinci el araca talebin artmasına sebep olduğunu söylemiş oldu. Bilhassa hammadde artışı niçiniyle sıfır km araçlardaki fiyat artışıyla bir arada ikinci el meblağlarının da yükselmesine niçiniyet verdiğini ekledi. İkinci el satışların incelendiği vakit 2021 yılındaki satışların 2020 yılındaki satışlara göre 500 bin adet daha aşağıda olduğunu söyleyen Gülan, “Geçen sene itibariyle bilhassa BDDK’nın kredilerdeki çeşitli katı uygulamaları, ikinci el satışlarını da etkilemişti. Ocak ve şubat aylarındaki sıfır araba satışlarına baktığımız vakit geçen ayı 50 bin yakınında bir araç adediyle kapatmıştık. Ocak ayındaki sayımız da 38 bin civarındaydı. 10 yıllık ortalamalara yakın seyrediyor lakin 2016-2017 yılında bir milyonluk pazar olduğunu düşünürsek, 2018’de evvel 610 bin, 2019’da 480 bin, 2020’de de 772 ve 2021’de de 730 binle son dört sene içerisinde ötelenmiş bastırılmış bir talep olduğunu göz önüne almamız gerekiyor” diye konuştu.
Ziya Alp Gülan, çip krizinin ötelenmiş taleple birleştiğini ve o sebeple bu yılın de ağır bir talep ve kısıtlı bir arzla geçeceğini iddia ettiklerini söylemiş oldu. “Yaklaşık 500 bin nikahın kıyıldığı, 100 bin civarı boşanmanın olduğu, 500 bin üniversitelinin mezun olduğu bir pazardan bahsediyoruz. O yüzden Türkiye’deki pazarın talep kısmında canlı kalacağını tüm bu fiyat artışlarına karşın iddia etmekteyiz” diyen Gülan, bilhassa mart ayının sonunda günlük kiralamadaki talep artışlarının başlayacağına dikkat çekti. Ziya Alp Gülan, “Gerek yurt haricinden gelen turistler ve yurt haricinden gelen vatandaşlarımız gerekse ticaretteki, turizmdeki seyahat frekansının artmasıyla kiralama firmalarının talebi devreye girecek. Kiralama firmaları da yeni araç talebi ile girerek pazarda da yeni bir alım talebi oluşturacaklar. Bu yüzden önümüzdeki günlerde gerek malın az olması gerek talebin artmasıyla meblağların biraz daha üste çıkacağını düşünmek epey yanlış olmayacak üzere görünüyor” tabirlerini kullandı. Gülan, fiyat artışlarının sadece çip krizine bağlanmaması gerektiğini de vurguladı. Türkiye’de üretilen araçlar için taban fiyatın artması ve akaryakıt fiyatlarındaki artışın da lojistik maliyetleri artırdığını ekledi.
Saim Aşçı, bu biçimde bir durumda da dünyanın önde gelen çip üreticilerinin krizle karşılaşacağını, kâfi arzın yapılamayacağını, gecikmeler ve eksik teslimatların da olacağına dikkat çekti. Beklenen olağanlaşma müddetinin uzayacağını da ekledi. Dal temsilcisi Ziya Alp Gülan ise Rusya-Ukrayna savaşının çip krizinden daha fazlaca nikel ve paladyum düşüncesi yarattığını tabir etti. Nikelin elektrikli motorlarda, paladyumun içten yanmalı motorlarda kullanıldığını söyleyen Gülan, maliyetlerinin arttığına dikkat çekti. Bir arabada bin ila 2 bin ortası çip bulunduğunun altını çizen Ziya Alp Gülan, “Bütün elektronik kesimleri ve elektronik güvenlik paketlerini kapsıyor. Savaşın, savaş silahları için de çip ihtiyacı yaratmasından kaynaklı talep fazlasını çabucak hemen kestiremiyoruz. Yurt haricinde ve ülkemizde kimi araçlar güvenlik sistemlerinin haricindeki aksesuara yönelik birtakım özelliklerinden -start/stop gibi- vazgeçmeye başladı” diye konuştu.
‘SAVAŞ, İDDİALARI ALTÜST ETTİ’
ABD’de çip krizi ve enflasyon niçiniyle ikinci el araçlarda yüzde 50, yeni araçlarda ise yüzde 12 artış gözlemlendiğinin altını çizen Saim Aşçı, araba arzındaki düşüşün kâfi talebi karşılamamasından dolayı araç meblağlarının arttığını belirtti. “Bantlarda çip bekleyen araçlar niçiniyle üretim sekteye uğramış durumda” diyen Aşçı, “Üst segment araçlarda işlevsel ve teknolojik fonksiyonlar azaltılıyor. Üretim adetleri büyük oranda talep edilenin altında kalıyor. Önde gelen çip üreticilerinin CEO’ları çip krizinin 2022’nin sonu ve 2023’ün birinci çeyreği üzere olağanlaşacağını öngörüyordu ama savaş bu varsayımları altüst etti” tabirlerini kullandı. Ziya Alp Gülan da çip krizinin savaş olmasaydı 2022 ve 2023’ün birinci çeyreğinde biteceği konusunda Saim Açşı ile hemfikir. Pandeminin başında araba üreticilerinin çip siparişlerini iptal etmesi ve elektronik sistemlerde artan çip talebinin tedarik zincirinin bozulmasına sebep olduğunu söyleyen Gülan, Tayvan’daki kuraklığın ve Teksas’taki elektrik kesintilerinin de çip krizinin derinleşmesine sebep olduğunu söylemiş oldu. 2023’e kadar krizin devam edeceğini söyleyen Aşçı, “Yeni çip fabrikalarının inşaat etabında çok değerli ve büyük teşvikler gerektiren bir yatırım olması, üretim yerlerinin bir hastane odasından daha hassas olan yerler olması durumu zorlaştırıyor” yorumunu yaptı.
‘HAYATİ EHEMMİYETE SAHİP ARAÇ İÇİ PARÇALAR’
Tedariği ve yatırımı sıkıntı olan çipler niye bu kadar kıymetli? Saim Aşçı bu soruya, “Çipler ve yarı iletkenler kritik hesapları yapan, aracın beyni pozisyonunda sayılabilecek kıymetli bileşenler. Yapay zekâ ile yapılan hesaplama ve süreçlerde birfazlaca kritik rol üstlenirler. Araçlarda trend olan elektrikleme ve dijital teknolojilerin entegre olması niçiniyle çipler git gide değerli katma bedel sağlayan, hayati kıymete sahip araç içi kesimlerden biri haline geldi” diyerek cevapladı.
ALTERNATİFİ BULUNMUYOR
Çipin başlı başına kıymetli bir teknoloji eseri olduğunu, boyutları ve süreç güçlerinin değiştiğini lakin alternatifi bulunmayan bir kesim olduğunun altını çizen Aşçı, “AMD, INTEL, ARM üzere önde gelen markalar mevcut lakin hepsi krizden etkilendiğinden birbirlerine alternatif olamıyor” dedi. Pandemi başından beri tüketici elektroniğindeki ağır talebin ve tüketici eğilimlerindeki süratli değişimlerin krizi tetiklediğini söyleyen Aşçı, “Çin’deki üretim kısıtlamaları, hammadde krizleri üzere alt niçinler de krizin boyutunu artırdı. değişen teknolojinin artmasıyla birlikte fonksiyonelleşen konut aletleri, araçlar, akıllı telefonlar ve biroldukca elektrikli aygıt çiplere muhtaçlık duyuluyor. Bu niçinle talep daima yükseliş göstermekteyken arz, global krizler niçiniyle bunu dengelemekte meseleler yaşanıyor” diye konuştu.
İKİNCİ EL PİYASASINI NASIL ETKİLEYECEK?
Pekala son devirlerde sakinlik gösteren ikinci el piyasasına çip krizi nasıl tesir edecek? Saim Aşçı, “Çip krizi yeni araç bulunabilirliğini etkilediğinden eldeki araçların kıymeti katlanmıyor. İkinci el araç piyasasında neredeyse sıfır düzeyinde fiyatlarla karşılaşmak mümkün. Bu niçinle direkt olarak tesir ettiğini söyleyebiliriz” açıklamasında bulundu. Çip krizinin regüle edilip pazar hareketlenirse ikinci el fiyatlarında düşüşün gerçekleşebileceğini söyleyen Aşçı, yakın vakitte bu biçimde bir düşüşün gerçekleşmesini öngörmenin güç olduğu kanaatinde. Ziya Alp Gülan da sıfır km araç tedariğinde yaşanan ıstırapların ikinci el araca talebin artmasına sebep olduğunu söylemiş oldu. Bilhassa hammadde artışı niçiniyle sıfır km araçlardaki fiyat artışıyla bir arada ikinci el meblağlarının da yükselmesine niçiniyet verdiğini ekledi. İkinci el satışların incelendiği vakit 2021 yılındaki satışların 2020 yılındaki satışlara göre 500 bin adet daha aşağıda olduğunu söyleyen Gülan, “Geçen sene itibariyle bilhassa BDDK’nın kredilerdeki çeşitli katı uygulamaları, ikinci el satışlarını da etkilemişti. Ocak ve şubat aylarındaki sıfır araba satışlarına baktığımız vakit geçen ayı 50 bin yakınında bir araç adediyle kapatmıştık. Ocak ayındaki sayımız da 38 bin civarındaydı. 10 yıllık ortalamalara yakın seyrediyor lakin 2016-2017 yılında bir milyonluk pazar olduğunu düşünürsek, 2018’de evvel 610 bin, 2019’da 480 bin, 2020’de de 772 ve 2021’de de 730 binle son dört sene içerisinde ötelenmiş bastırılmış bir talep olduğunu göz önüne almamız gerekiyor” diye konuştu.
Ziya Alp Gülan, çip krizinin ötelenmiş taleple birleştiğini ve o sebeple bu yılın de ağır bir talep ve kısıtlı bir arzla geçeceğini iddia ettiklerini söylemiş oldu. “Yaklaşık 500 bin nikahın kıyıldığı, 100 bin civarı boşanmanın olduğu, 500 bin üniversitelinin mezun olduğu bir pazardan bahsediyoruz. O yüzden Türkiye’deki pazarın talep kısmında canlı kalacağını tüm bu fiyat artışlarına karşın iddia etmekteyiz” diyen Gülan, bilhassa mart ayının sonunda günlük kiralamadaki talep artışlarının başlayacağına dikkat çekti. Ziya Alp Gülan, “Gerek yurt haricinden gelen turistler ve yurt haricinden gelen vatandaşlarımız gerekse ticaretteki, turizmdeki seyahat frekansının artmasıyla kiralama firmalarının talebi devreye girecek. Kiralama firmaları da yeni araç talebi ile girerek pazarda da yeni bir alım talebi oluşturacaklar. Bu yüzden önümüzdeki günlerde gerek malın az olması gerek talebin artmasıyla meblağların biraz daha üste çıkacağını düşünmek epey yanlış olmayacak üzere görünüyor” tabirlerini kullandı. Gülan, fiyat artışlarının sadece çip krizine bağlanmaması gerektiğini de vurguladı. Türkiye’de üretilen araçlar için taban fiyatın artması ve akaryakıt fiyatlarındaki artışın da lojistik maliyetleri artırdığını ekledi.