Saliha
Yeni Üye
MEHTAP GÖKDEMİR Ankara – CHP İstanbul Milletvekili, anayasa hukuku profesörü İbrahim Özden Kaboğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim barajının yüzde 10’dan yüzde 7’ye çekileceği tarafındaki açıklamasını değerlendirirken, “Hazine yardımı” ve “Partili Cumhurbaşkanı” sisteminin de seçimlerde yarışan partiler içinde eşitsizlik yarattığını ve bir nevi “baraj” olduğunu belirtti. Kaboğlu, “Üçlü barajı kaldırmak gerekli” dedi. Kaboğlu, Milliyet’e yaptığı değerlendirmede, şunları kaydetti: “Yüzde 10 baraj, 38 yıldır uygulanıyor; Adalet ve Kalkınma Partisi, 19 yıldır iktidarda. Öteki bir deyişle, yüzde 10 seçim barajından en epey yararlanmış olan bir parti. Seçimlerde yarışan siyasal partiler içinde ve haliyle seçmenler içindeki tek eşitsizlik etmeni yüzde 10 baraj değil; Hazine yardımı da siyasal partiler içinde eşitsizlik yaratmakta. Bu ikili eşitsizliğe, 2017 Anayasa değişikliğinde üçüncü bir halka eklendi; Cumhurbaşkanı’nın parti başkanlığına gelmesi ile kendi partisi ile öbürleri içinde ortaya çıkan eşitsizlik.
‘Tamamen kaldırılmalı’
Şu biçimde, seçmen iradesinin, anayasa husus 67’nin öngördüğü üzere, sandığa ve TBMM’ye, ‘serbest ve eşit’ halde yansıması için, seçmen iradesini zedeleyen üçlü mahzur üzerine bir arada düşünmeliyiz. 1983’ten bu yana uygulanan seçim barajı üzerine İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin 8 Temmuz 2008’de vermiş olduğu Sadak/Yumak sonucundan daha sonra, barajın düşürülmesi beklenirken, 2021’de bile, yüzde 7 olabilir formunda yüksek sayıların lisanlandırılması, siyasal partilerin hür yarış prensibi ile bağdaşmayan, ‘serbest ve eşit oy’ prensibini de zedeleyen iradenin devam ettiğinin bir göstergesidir. Bu kabul edilemez; baraj büsbütün kaldırılmalıdır. CHP, Anayasa Raporu’nda bu tarafta teklifte bulundu.
‘Her parti yardım almalı’
Hazine yardımında öngörülen, kullanılan oyların yüzde 3’ünü almış olma şartı da, siyasal partiler içinde, ‘fırsat ve imkan eşitsizliği’ yaratmaktadır. halbuki bir siyasal parti için, seçimlere katılmayı hak etme, yardım alabilmek için kâfi şart olmalıdır.
Partiler ortası ayrım
Devleti temsil ve yürütme yetkilerini tek başına kişiliğinde toplayan Cumhurbaşkanı, parti genel lideri olmakla, ‘Parti Genel Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme’ ortaya çıktı. Haliyle Cumhurbaşkanı’nın genel başkanlığını yaptığı parti ile öbürleri eşit şartlarda yarışmamaktadır. Cumhurbaşkanı’nın partisi, Hazine imkanlarından yararlandığı üzere, makamı niçiniyle devletin maddi imkanları yanı sıra, nüfuzu bakımından da öbür siyasal partiler karşısında üstün pozisyondadır. Sonuç olarak; seçim yasalarında demokratik manada değişiklik yapma iradesi var ise, bu iradenin, değinilen üçlü barajı kaldırma istikametinde ortaya çıkması gerekmektedir. Aksi biçimde, 19+19=38 yıllık uygulamanın akabinde, yüzde 10’luk seçim barajından 2-3 puan düşürme pazarlığı, milyonlarca seçmen iradesi ile dalga geçmekten öte bir mana söz etmez.”
‘Tamamen kaldırılmalı’
Şu biçimde, seçmen iradesinin, anayasa husus 67’nin öngördüğü üzere, sandığa ve TBMM’ye, ‘serbest ve eşit’ halde yansıması için, seçmen iradesini zedeleyen üçlü mahzur üzerine bir arada düşünmeliyiz. 1983’ten bu yana uygulanan seçim barajı üzerine İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin 8 Temmuz 2008’de vermiş olduğu Sadak/Yumak sonucundan daha sonra, barajın düşürülmesi beklenirken, 2021’de bile, yüzde 7 olabilir formunda yüksek sayıların lisanlandırılması, siyasal partilerin hür yarış prensibi ile bağdaşmayan, ‘serbest ve eşit oy’ prensibini de zedeleyen iradenin devam ettiğinin bir göstergesidir. Bu kabul edilemez; baraj büsbütün kaldırılmalıdır. CHP, Anayasa Raporu’nda bu tarafta teklifte bulundu.
‘Her parti yardım almalı’
Hazine yardımında öngörülen, kullanılan oyların yüzde 3’ünü almış olma şartı da, siyasal partiler içinde, ‘fırsat ve imkan eşitsizliği’ yaratmaktadır. halbuki bir siyasal parti için, seçimlere katılmayı hak etme, yardım alabilmek için kâfi şart olmalıdır.
Partiler ortası ayrım
Devleti temsil ve yürütme yetkilerini tek başına kişiliğinde toplayan Cumhurbaşkanı, parti genel lideri olmakla, ‘Parti Genel Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme’ ortaya çıktı. Haliyle Cumhurbaşkanı’nın genel başkanlığını yaptığı parti ile öbürleri eşit şartlarda yarışmamaktadır. Cumhurbaşkanı’nın partisi, Hazine imkanlarından yararlandığı üzere, makamı niçiniyle devletin maddi imkanları yanı sıra, nüfuzu bakımından da öbür siyasal partiler karşısında üstün pozisyondadır. Sonuç olarak; seçim yasalarında demokratik manada değişiklik yapma iradesi var ise, bu iradenin, değinilen üçlü barajı kaldırma istikametinde ortaya çıkması gerekmektedir. Aksi biçimde, 19+19=38 yıllık uygulamanın akabinde, yüzde 10’luk seçim barajından 2-3 puan düşürme pazarlığı, milyonlarca seçmen iradesi ile dalga geçmekten öte bir mana söz etmez.”