Ulusal Muharip Uçak hakkında taze bilgiler Dış siyasette ülkemizi zora sokan her bahis, ülkenin savunulması ismine gerekli araçların temini noktasında yaşanıyor. Kıbrıs Barış Harekatı niçiniyle uygulanan ambargo bugün global ölçekte isim yapmış Aselsan, Roketsan üzere şirketlerin doğuşuna yer hazırlamıştı. Emsal bir durum da tahminen de F-35 projesi kaynaklı olarak yaşanancak.
Ülkemizin F-35 muhtaçlığı epey kritik. Artık bu muhtaçlığı modernizasyon, İHA’lar, yan eserler üzere tahlillerle karşılamaya çalışacağız. 2030’dan daha sonra ise Ulusal Muharip Uçak (MMU) projesinin nihayete ererek bu bahisteki açığı kapatması bekleniyor. Türk Hava Kuvvetleri’nin belirlediği standartlar çerçevesinde geliştirilen ve TUSAŞ’ın öncülüğünde dizayndan üretime kadar tüm evreleri tamamlanacak olan MMU projesinin başındaki isim olan Temel Kotil, çalışmalara ait fazlaca taze bilgiler paylaştı.
18 Mart 2023’te motor çalıştıracak
2022 yılında gün yüzüne çıkacak olan MMU, 18 Mart 2023’te birinci kere motor çalıştıracak, 2025’te birinci uçuşunu gerçekleştirecek. 2028’de seri üretim başlayacak. Birinci etapta planlanan üretim ayda 2 adet üretilmesi tarafında. Bu bahiste 2 adet sözü biraz baş karıştırıyordu fakat Temel Kotil bunun TUSAŞ’ın ekonomik öngörüleri gerçekleştirmek ismine şirket planlaması olduğunu, Türk Hava Kuvvetleri’nin daha ağır adetlerde talepte bulunması halinde ayda 4 ya da daha fazla sayılarda da üretimin yapılabileceğini aktarıyor.
2025’te birinci uçuşunu yapacak prototip de dahil olmak üzere azamî yerlilik oranına ulaşmayı hedeflediklerini aktaran Temel Kotil, 2030’a kadar ulusal muharip uçağın %100 yerli ve ulusal olacağını aktarıyor. Bu ortada TUSAŞ Genel Müdürü’nün “Bana bakılırsa ulusallık; istediğim vakit, istediğim kadar üretir, istediğime de satarım diyebilmektir.” söylemi de durumu hoş bir biçimde özetliyor. Bilindiği üzere birinci jenerasyon ATAK helikopterleri için Pakistan ile değerli bir mutabakata varılmış fakat kullanılan motor niçiniyle ABD bu satışa müsaade vermemişti. Tıpkı biçimde Filipinler ile varılan muahedeye onay verilmiş ve TUSAŞ Filipinler’e satış gerçekleştirmişti.
Ulusal Muharip Uçak için şimdiden jeneratör sistemleri, güç tasarım sistemleri, iniş kadroları, aviyonikler üzere birfazlaca kritik modül için Türk firmaları ile muahedeler sağlanmış ve çalışmalar oldukcatan başlamış durumda. Motoru aslına bakarsan TEI tarafınca üretiliyor. Mühimmatlar konusunda Roketsan’ın geniş bir eser yelpazesi var ve yeni çalışmalar da devam ediyor. Uçağın bilgisayar donanımlarını ise Tübitak Bilgem üretecekmiş. Bu mevzuda fazlaca fazla ayrıntı yok ne yazık ki. Bu donanım üzerinde koşacak yazılımı ise TUSAŞ mühendisleri geliştiriyor.
Yılda 1000 mühendisi istihdam ettiği belirtilen TUSAŞ’ta şu anda 4300’den çok mühendis bakılırsav yapıyor. Bunlara ek olarak senelerca ABD’de ve Avrupa’da kritik savaş uçağı projelerinde çalışmış fakat yaş niçiniyle ülkelerinde emekliliğe ayrılmış biroldukça mühendis de deneyimlerini aktarmak ve sıkıntılara deneyim edilmiş yaklaşımlarla tahliller üretmek ismine MMU projesine katkıda bulunuyor. esasen bilindiği üzere İngiltere ile de belli sayıda etkin bakılırsavdeki mühendisin MMU projesine ve TEI’nin MMU’da kullanılacak motor projesine katkı sağlaması ismine kimi mutabakatlar yapılmıştı.
Üretim deneyimi
ABD’nin F-16’ları özgürleştirerek tüm kesimlerinde Türkiye’ye üretim, geliştirme üzere müsaadeleri ve kaynak kodları vermesi sonucunda TUSAŞ kritik bir role soyunmuştu. O devir TUSAŞ tesislerinde, Türk mühendisler ve teknisyenler 300 adet F-16’nın üretimini gerçekleştirmiş ve üretim manasında önemli bir deneyim edinilmişti. Üretilen bu uçaklar hala Türk Hava Kuvvetleri ve Mısır tarafınca kullanılıyor.
F-35 projesinde de birfazlaca kritik kesimin tek üreticisi olan lakin daha sonrasındaki siyasi uyuşmazlıklar niçiniyle projeden çıkarılan TUSAŞ, sivil uçaklar konusunda da dünyadaki üretim kalitesi yüksek az sayıda isimden biri pozisyonunda.
Daha da değerlisi MMU üretime başlamadan evvel TUSAŞ Hürjet’in üretimine başlayacak. TUSAŞ’ın fazlaca önemli bir özkaynak ARGE yatırımı yaparak süreçlerini tamamladığı Hürjet projesi de değer taşıyan bir diğer yazı konusu olacak.
Ülkemizin F-35 muhtaçlığı epey kritik. Artık bu muhtaçlığı modernizasyon, İHA’lar, yan eserler üzere tahlillerle karşılamaya çalışacağız. 2030’dan daha sonra ise Ulusal Muharip Uçak (MMU) projesinin nihayete ererek bu bahisteki açığı kapatması bekleniyor. Türk Hava Kuvvetleri’nin belirlediği standartlar çerçevesinde geliştirilen ve TUSAŞ’ın öncülüğünde dizayndan üretime kadar tüm evreleri tamamlanacak olan MMU projesinin başındaki isim olan Temel Kotil, çalışmalara ait fazlaca taze bilgiler paylaştı.
18 Mart 2023’te motor çalıştıracak
2022 yılında gün yüzüne çıkacak olan MMU, 18 Mart 2023’te birinci kere motor çalıştıracak, 2025’te birinci uçuşunu gerçekleştirecek. 2028’de seri üretim başlayacak. Birinci etapta planlanan üretim ayda 2 adet üretilmesi tarafında. Bu bahiste 2 adet sözü biraz baş karıştırıyordu fakat Temel Kotil bunun TUSAŞ’ın ekonomik öngörüleri gerçekleştirmek ismine şirket planlaması olduğunu, Türk Hava Kuvvetleri’nin daha ağır adetlerde talepte bulunması halinde ayda 4 ya da daha fazla sayılarda da üretimin yapılabileceğini aktarıyor.
2025’te birinci uçuşunu yapacak prototip de dahil olmak üzere azamî yerlilik oranına ulaşmayı hedeflediklerini aktaran Temel Kotil, 2030’a kadar ulusal muharip uçağın %100 yerli ve ulusal olacağını aktarıyor. Bu ortada TUSAŞ Genel Müdürü’nün “Bana bakılırsa ulusallık; istediğim vakit, istediğim kadar üretir, istediğime de satarım diyebilmektir.” söylemi de durumu hoş bir biçimde özetliyor. Bilindiği üzere birinci jenerasyon ATAK helikopterleri için Pakistan ile değerli bir mutabakata varılmış fakat kullanılan motor niçiniyle ABD bu satışa müsaade vermemişti. Tıpkı biçimde Filipinler ile varılan muahedeye onay verilmiş ve TUSAŞ Filipinler’e satış gerçekleştirmişti.
Ulusal Muharip Uçak için şimdiden jeneratör sistemleri, güç tasarım sistemleri, iniş kadroları, aviyonikler üzere birfazlaca kritik modül için Türk firmaları ile muahedeler sağlanmış ve çalışmalar oldukcatan başlamış durumda. Motoru aslına bakarsan TEI tarafınca üretiliyor. Mühimmatlar konusunda Roketsan’ın geniş bir eser yelpazesi var ve yeni çalışmalar da devam ediyor. Uçağın bilgisayar donanımlarını ise Tübitak Bilgem üretecekmiş. Bu mevzuda fazlaca fazla ayrıntı yok ne yazık ki. Bu donanım üzerinde koşacak yazılımı ise TUSAŞ mühendisleri geliştiriyor.
Yılda 1000 mühendisi istihdam ettiği belirtilen TUSAŞ’ta şu anda 4300’den çok mühendis bakılırsav yapıyor. Bunlara ek olarak senelerca ABD’de ve Avrupa’da kritik savaş uçağı projelerinde çalışmış fakat yaş niçiniyle ülkelerinde emekliliğe ayrılmış biroldukça mühendis de deneyimlerini aktarmak ve sıkıntılara deneyim edilmiş yaklaşımlarla tahliller üretmek ismine MMU projesine katkıda bulunuyor. esasen bilindiği üzere İngiltere ile de belli sayıda etkin bakılırsavdeki mühendisin MMU projesine ve TEI’nin MMU’da kullanılacak motor projesine katkı sağlaması ismine kimi mutabakatlar yapılmıştı.
Üretim deneyimi
ABD’nin F-16’ları özgürleştirerek tüm kesimlerinde Türkiye’ye üretim, geliştirme üzere müsaadeleri ve kaynak kodları vermesi sonucunda TUSAŞ kritik bir role soyunmuştu. O devir TUSAŞ tesislerinde, Türk mühendisler ve teknisyenler 300 adet F-16’nın üretimini gerçekleştirmiş ve üretim manasında önemli bir deneyim edinilmişti. Üretilen bu uçaklar hala Türk Hava Kuvvetleri ve Mısır tarafınca kullanılıyor.
F-35 projesinde de birfazlaca kritik kesimin tek üreticisi olan lakin daha sonrasındaki siyasi uyuşmazlıklar niçiniyle projeden çıkarılan TUSAŞ, sivil uçaklar konusunda da dünyadaki üretim kalitesi yüksek az sayıda isimden biri pozisyonunda.
Daha da değerlisi MMU üretime başlamadan evvel TUSAŞ Hürjet’in üretimine başlayacak. TUSAŞ’ın fazlaca önemli bir özkaynak ARGE yatırımı yaparak süreçlerini tamamladığı Hürjet projesi de değer taşıyan bir diğer yazı konusu olacak.