OzguN
Yeni Üye
Pandemi sürecinde hammaddede döviz bazlı yüksek fiyat artışlarıyla tanışan inşaat bölümünde kiralık konut krizi sürüyor. Fiyatlardaki artış; TL ve döviz bazlı olarak yükselirken proje maliyetlerini neredeyse 2’ye katladı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bilgilerine bakılırsa, İnşaat Maliyet Endeksi Temmuz 2021’de yıllık %44,76 arttı. Şimdiki piyasa meblağları üzerinden vilayetlere bakılırsa inşaat maliyeti hesaplama hizmeti veren insaathesabi.com’un bilgilerine bakılırsa, Mart 2020’den bu yana demirde TL bazında %153 ve dolar bazında %75, PVC’de TL bazında %305 ve dolar bazında %180 artış yaşandı. İnşaat gereçlerinin pandemiden bu yana döviz ve TL bazlı fiyat artışı kıskacında olduğunu vurgulayan insaathesabi.com Kurucu Ortağı, İnşaat Yük. Mühendisi ve SPK Lisanslı Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Mikail Karaca, “Hammaddenin yanı sıra, navlun fiyatlarında 1 yılda %500’ü aşan, ithal eserlerde de 2018’den bu yana %300’e varan yükselişler, satış meblağlarını tetikledi. Talep, kiralık meskene kaydı. Arz, talebi karşılayamayınca kiralık konutların tansiyonu yükseldi. Maliyet artışları durmadığı surece kiralık konut krizi yeniliğini koruyacak” dedi.
Hammadde fiyatları artmaya devam ediyor
Maliyet artışının vilayetlere ve kullanılan materyal tipine göre değişkenlik gösterdiğini belirten Karaca, hammaddedeki artışın kolay kolay durmayacağını söyleyerek şunları paylaştı: “Türkiye genelinde genel inşaat maliyetlerinin son 1 yılda %40 ila 120 içinde arttığını görüyoruz. Lakin bu oranlar pek genel bir yaklaşım sunuyor. Demir örneği üstünden ele alalım: Kasım 2020’de 490 dolar olan demirin ton fiyatı, mayısta yani 6 ay daha sonra 740 dolara çıktı. Döviz bazında %50 fiyat artışı yaşandı. Öte yandan kasım ayında 7,80 olan dolar kuru mayısta %9 artarak 8,50’ye yükseldi. TL bazında fiyat bir daha %60 arttı. bu biçimdece ortadan 1 yıl geçmeden TL bazında bir daha %60 artış oldu.”
Pandemide yavaşlayan üretim, 2021’de talepleri karşılayamadı
Navlun fiyatlarında 10 kata varan artışların da hammadde fiyatlarına yansıdığını belirten Karaca, “Pandemide birfazlaca kesim üretim yapmadı, tüketicilerin muhtaçlıkları birikti. Aşılamanın yaygınlaşmasıyla kısıtlamalar gevşemeye başladı, siparişler çoğaldı. Tüm kesimlerde üretim faaliyetleri tıpkı anda başlayınca siparişleri taşıyacak konteyner bulmak güçleşti. Ekim 2020’de Çin’den 2 bin dolara gelen bir konteynerin fiyatı, bugüne geldiğimizde 13 bin dolar civarına çıktı. Üstelik fiyatlar artmaya da devam ediyor. İnşaat projelerinde kullanılan ithal eserler de döviz kuru ve TL bazlı fiyat artışlarından etkileniyor” tabirinde bulundu.
Milletlerarası piyasaların Türkiye’ye tesiri
Memleketler arası piyasaların Türkiye’deki inşaat kesimine tesirleri incelendiğinde, navlunun yanı sıra hammadde fiyatlarındaki artışın öne çıktığını söyleyen Karaca, öne çıkan hammaddeleri şu biçimde anlattı: “Bin metrekarelik bir yapıda yaklaşık 50 ton yani yaklaşık 400 bin TL’lik demir kullanılıyor. Elektrik kablolarının tamamının ortasında bakır var ki bakırın fiyatı son 1,5 yılda%150 arttı. İskeleden çatı kaplamasına, kapıdan pencereye inşaatta bir epey yerde kullanılan alüminyumun fiyatı ise son 1,5 yılda 2,5 kat arttı. İnşaatlarda doğrama ve pimaşlarda kullanılan PVC ise 3 kata yaklaşan oranla fiyatı en epey artan materyallerden biri oldu.”
İnşaat maliyeti hesabında %98 doğruluk oranı
Yerli mamüllerin de fiyatının arttığını söyleyen Karaca, bu durumu şu biçimde deklare etti: “Türkiye’de piyasası 50 TL olan bir eser, Avrupalı bir şirket tarafınca 10 Euro’ya yani kabaca 100 TL’ye satılıyorsa, mahallî üretici yüzünü daha fazla para kazanacağı yurt dışı satışa çeviriyor. Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu kırmamız, tam da bu yüzden. Türkiye’den bir müşteri tahminen eseri yerli üreticiden alacak fakat o eser artık 100 TL’den pazar buluyor, o yüzden fiyatı da otomatikman artıyor. Öteki yandan pandemidilk evvel 6 ay vadeli satış yapmayı kabul eden üreticiler artık ödemeyi nakit alıp teslimatı 2-3 ay daha sonra yapmaya başladı zira mal yetiştiremiyor.” insaathesabi.com olarak maliyet artışını vilayetlere ve kullanılan gereç tipine nazaran hesapladıklarına değinen Karaca, “Global piyasayı, hammadde meblağlarını, döviz kurlarını, gereçlerin fiyat değişkenliklerini 81 vilayet için başka ayrı takip ediyoruz. Türkiye’de inşaat maliyet yazılımı olan tek firma olarak %98 doğruluk oranları elde ediyoruz” diye kelamlarına ekledi.
Hammadde fiyatları artmaya devam ediyor
Maliyet artışının vilayetlere ve kullanılan materyal tipine göre değişkenlik gösterdiğini belirten Karaca, hammaddedeki artışın kolay kolay durmayacağını söyleyerek şunları paylaştı: “Türkiye genelinde genel inşaat maliyetlerinin son 1 yılda %40 ila 120 içinde arttığını görüyoruz. Lakin bu oranlar pek genel bir yaklaşım sunuyor. Demir örneği üstünden ele alalım: Kasım 2020’de 490 dolar olan demirin ton fiyatı, mayısta yani 6 ay daha sonra 740 dolara çıktı. Döviz bazında %50 fiyat artışı yaşandı. Öte yandan kasım ayında 7,80 olan dolar kuru mayısta %9 artarak 8,50’ye yükseldi. TL bazında fiyat bir daha %60 arttı. bu biçimdece ortadan 1 yıl geçmeden TL bazında bir daha %60 artış oldu.”
Pandemide yavaşlayan üretim, 2021’de talepleri karşılayamadı
Navlun fiyatlarında 10 kata varan artışların da hammadde fiyatlarına yansıdığını belirten Karaca, “Pandemide birfazlaca kesim üretim yapmadı, tüketicilerin muhtaçlıkları birikti. Aşılamanın yaygınlaşmasıyla kısıtlamalar gevşemeye başladı, siparişler çoğaldı. Tüm kesimlerde üretim faaliyetleri tıpkı anda başlayınca siparişleri taşıyacak konteyner bulmak güçleşti. Ekim 2020’de Çin’den 2 bin dolara gelen bir konteynerin fiyatı, bugüne geldiğimizde 13 bin dolar civarına çıktı. Üstelik fiyatlar artmaya da devam ediyor. İnşaat projelerinde kullanılan ithal eserler de döviz kuru ve TL bazlı fiyat artışlarından etkileniyor” tabirinde bulundu.
Milletlerarası piyasaların Türkiye’ye tesiri
Memleketler arası piyasaların Türkiye’deki inşaat kesimine tesirleri incelendiğinde, navlunun yanı sıra hammadde fiyatlarındaki artışın öne çıktığını söyleyen Karaca, öne çıkan hammaddeleri şu biçimde anlattı: “Bin metrekarelik bir yapıda yaklaşık 50 ton yani yaklaşık 400 bin TL’lik demir kullanılıyor. Elektrik kablolarının tamamının ortasında bakır var ki bakırın fiyatı son 1,5 yılda%150 arttı. İskeleden çatı kaplamasına, kapıdan pencereye inşaatta bir epey yerde kullanılan alüminyumun fiyatı ise son 1,5 yılda 2,5 kat arttı. İnşaatlarda doğrama ve pimaşlarda kullanılan PVC ise 3 kata yaklaşan oranla fiyatı en epey artan materyallerden biri oldu.”
İnşaat maliyeti hesabında %98 doğruluk oranı
Yerli mamüllerin de fiyatının arttığını söyleyen Karaca, bu durumu şu biçimde deklare etti: “Türkiye’de piyasası 50 TL olan bir eser, Avrupalı bir şirket tarafınca 10 Euro’ya yani kabaca 100 TL’ye satılıyorsa, mahallî üretici yüzünü daha fazla para kazanacağı yurt dışı satışa çeviriyor. Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu kırmamız, tam da bu yüzden. Türkiye’den bir müşteri tahminen eseri yerli üreticiden alacak fakat o eser artık 100 TL’den pazar buluyor, o yüzden fiyatı da otomatikman artıyor. Öteki yandan pandemidilk evvel 6 ay vadeli satış yapmayı kabul eden üreticiler artık ödemeyi nakit alıp teslimatı 2-3 ay daha sonra yapmaya başladı zira mal yetiştiremiyor.” insaathesabi.com olarak maliyet artışını vilayetlere ve kullanılan gereç tipine nazaran hesapladıklarına değinen Karaca, “Global piyasayı, hammadde meblağlarını, döviz kurlarını, gereçlerin fiyat değişkenliklerini 81 vilayet için başka ayrı takip ediyoruz. Türkiye’de inşaat maliyet yazılımı olan tek firma olarak %98 doğruluk oranları elde ediyoruz” diye kelamlarına ekledi.