Yerli neodyum mıknatıs çalışmalarında son etaba geçildi

seher

Aktif Üye
Yerli neodyum mıknatıs çalışmalarında son etaba geçildi Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Manyetik Gereçler Araştırma Kümesi tarafınca yürütülen neodyum mıknatıs çalışmalarında büyük kademe kat edildi. Çalışmaların yüzde 80’lik kısmının tamamlandığı tabir edildi.

Üstün kuvvetli elektromanyetik mıknatıs olarak isimlendirilen noedyum mıktanıstları Neodyum (Nd), Demir (Fe) ve Bor (B) bileşenlerinden elde ediliyor. kuvvetli oldukları için motorlarda, jeneratörlerde, elektrikli araba motorlarında, cep telefonlarında, bilgisayarlarda, rüzgar türbinlerinde ve yüksek tork gerektiren teknolojik araçlarda kullanılıyor.

7 kişilik takım tarafınca yürütülen çalışmalar kararında mıknatıs bileşenlerinin manyetik alan altında preslenip şekillendirilmesi evresine gelindi. Toz metalürjisi usulüyle geliştirilen mıktanısın bu basamağa kadar tozu üretildi, 3-5 mikron boyutlarına indirildi. Son evrede sinterleme yani tozlar içinde bağlanma sağlanacak.

KTÜ Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Gereç Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sultan Öztürk, yılda yaklaşık 30 milyon dolar neodyum mıknatıs ithal ettiğimizi vurgulayarak, “Bu mıknatısların 1984 yılına dayanan bir geçmişi var, keşfedildiği tarihten beri de daima geliştirilen bir mıknatıs. İçerisinde demir, neodyum, bor elementleri olan bir mıknatıs. Bunun Türkiye’de üretimi bildiğim kadarıyla yok, ithal ederek kullanıyoruz. Bunun olmamasının bir niçini de hammaddenin Türkiye’de olmaması. Bu mevzuda yılda yaklaşık 30 milyon dolar civarında ithalatımız var.” diye konuştu.

İlginizi Çekebilir Deniz salyasını araştıran ODTÜ’nün araştırma gemisi karaya döndü

Üretimde birinci kademe olarak mıknatıs tozunu ürettiklerini anlatan Öztürk, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu mıknatıstaki en kıymetli element olan neodyum elementi son derece reaktif yani havadan etkilenen, oksitlenen bir element. Ufak bir hava ile temastan bozulan bir element, ötürüsıyla bu mıknatısın üretiminde biraz yüksek teknoloji aygıtları gerekiyor. Bu mıknatısın üretimi denetimli atmosfer dediğimiz özel ayarlanmış alanda olması gerekiyor. Üretimde bizim kullandığımız prosedür, toz metalurjisi prosedürü. Burada uygulanan süreç, evvel bu mıknatısın tozunu üretmek. Bunu da oksitsiz, parlak üretmek gerekiyor, biz bunu başardık.”

Ayrıyeten Bkz. “Nöromorfik çip: Yapay nöronlar anlık beyin sinyallerini algılıyor”

Öztürk, ikinci basamağın ise elde edilen unsurun aşikâr bir toz boyutuna gelmesi için bir daha denetimli atmosferde işlenmesi olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Kontrollü ısı ortamında öğütülerek 3-5 mikron boyuta indirilmesi gerekiyor; onu da yaptık. daha sonra bunun manyetik alan altında preslenmesi, şekillendirilmesi gerekiyor. İşte biz, bu son evre olan sinterleme dediğimiz tozlar içinde bağlanmanın olması gereken etaptayız. Bu da bir daha denetimli atmosferde yapılması ve birtakım proseslerin olması gereken bir süreç. Sıkıntı kısmını geçtik. Harika mıknatısın üretimini yaklaşık olarak yüzde 80 başarmış durumdayız. Son evreye geldik, çalışmalarımız devam ediyor, başaracağımıza kuşkum yok.”


Yerli arabaya yerli neodyum mıknatıs

KTÜ’deki çalışmanın yanı sıra Maden Tetkik Arama Enstitüsü (MTA), Munzur Üniversitesi ve Türkiye Güç Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu TENMAK’ın iş birliğiyle NTE Araştırma Geliştirme Projesi kapsamında neodyum mıknatıs geliştirme çalışmaları yürütülüyor. Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih dönmez geçtiğimiz Şubat ayında yaptığı açıklamada, “İmalat sanayi için yüksek katma kıymetli eserler geliştirip, patentlerini alacağız. Yurt içi laboratuvarlarda NTE’ler için kullanılacak referans materyal üretimini de bir daha yerli imkânlarla sağlayacağız” dedi. Üretilecek mıknatısın başta yerli motor olmak üzere bir fazlaca eserde kullanılacağını tabir etti.